Chơi Hụi phải được lập thành văn bản

Chơi hụi là gì?

Hụi là một trong những hình thức huy động vốn đã trở nên quen thuộc cả ở thành thị và nông thôn được nhiều người tham gia. Chơi hụi giống hình thức bỏ ống tiết kiệm nhưng giúp những người chơi hụi có cơ hội nhận trước tổng số tiền mình định tiết kiệm nhanh hơn. Và khi đã nhận được tiền hụi, người đó trở về giống hình thức trả góp. Hình thức này cũng được Nhà nước thừa nhận và cho phép hoạt động. Tuy nhiên bên cạnh đó pháp luật cũng đặt ra những điều kiện và quy định cho hình thức hoạt động này. Để quản lý hoạt động này, vừa qua Chính phủ vừa ban hành Nghị định 19/2019/NĐ-CP về họ, hụi, biêu, phường (gọi tắt là hụi) và có hiệu lực từ ngày 05/4/2019. Một số khái niệm trong chơi hụi theo Nghị định 19/2019/NĐ-CP như sau:

– Dây họ là một họ hình thành trên cơ sở thỏa thuận cụ thể của những người tham gia họ về thời gian, phần họ, thể thức góp họ, lĩnh họ, quyền, nghĩa vụ của chủ họ (nếu có) và các thành viên.

– Thành viên là người tham gia dây họ, góp phần họ, được lĩnh họ và trả lãi (nếu có).

– Chủ họ là người tổ chức, quản lý dây họ, thu các phần họ và giao các phần họ đó cho thành viên được lĩnh họ trong mỗi kỳ mở họ cho tới khi kết thúc dây họ. Chủ họ có thể đồng thời là thành viên của dây họ hoặc không.

–  Phần họ là số tiền hoặc tài sản khác được xác định theo thoả thuận mà mỗi thành viên phải góp tại mỗi kỳ mở họ.

– Họ không có lãi là họ mà thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ và không phải trả lãi cho các thành viên khác.

– Họ hưởng hoa hồng là họ có lãi hoặc họ không có lãi mà thành viên được lĩnh họ phải trả một khoản hoa hồng cho chủ họ theo mức do những người tham gia dây họ thỏa thuận.

– Kỳ mở họ là thời điểm được xác định theo thoả thuận của những người tham gia dây họ mà tại thời điểm đó các thành viên góp phần họ và có thành viên được lĩnh họ.

Quy định pháp luật về chơi hụi

Vì thế bà con khi chơi hụi nên biết một số quy định như sau:

Độ tuổi chơi hụi

Về thành viên tham gia dây hụi phải từ đủ 18 tuổi trở lên. Người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu có tài sản riêng có thể là thành viên của dây hụi, trường hợp sử dụng tài sản riêng là bất động sản, động sản phải đăng ký để tham gia dây hụi thì phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Đối với người làm chủ hụi thì phải là người từ đủ 18 tuổi trở lên.

Điều kiện làm chủ họ

Chủ họ là người từ đủ mười tám tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự.

Trường hợp các thành viên tự tổ chức dây họ thì chủ họ là người được hơn một nửa tổng số thành viên bầu, trừ trường hợp các thành viên có thỏa thuận khác hoặc điều kiện khác theo thỏa thuận của những người tham gia dây họ.

Hình thức thể hiện của hụi

Nếu như trước ngày 05/4/2019 thì thỏa thuận về dây hụi có thể được thể hiện bằng lời nói hoặc bằng văn bản. Còn hiện nay việc mở dây hụi phải được thể hiện bằng văn bản. Văn bản thỏa thuận về dây hụi được công chứng, chứng thực nếu những người tham gia dây hụi yêu cầu. Trường hợp thỏa thuận về dây họ được sửa đổi, bổ sung thì văn bản sửa đổi, bổ sung phải được thực hiện theo hình thức ban đầu.

Thông báo về việc tổ chức chơi hụi

Và đặc biệt, nếu dây hụi có giá trị các phần hụi tại một kỳ mở từ 100 triệu đồng trở lên hoặc chủ hụi tổ chức từ hai dây hụi trở lên thì Chủ hụi phải thông báo bằng văn bản cho UBND cấp xã nơi cư trú về việc tổ chức dây hụi.

Nội dung văn bản thông báo:

a) Họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của chủ họ;

b) Thời gian bắt đầu và kết thúc dây họ;

c) Tổng giá trị các phần họ tại kỳ mở họ;

d) Tổng số thành viên.

Trường hợp thông tin về dây họ đã được thông báo theo quy định nêu trên mà có sự thay đổi thì chủ họ phải thông báo bổ sung bằng văn bản cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú về việc thay đổi đó.

Chủ họ không thực hiện nghĩa vụ thông báo nêu trên thì bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định pháp luật.

Lãi suất của chơi hụi

Về phần lãi suất, trên thực tế đa số các dây hụi hiện nay đều có lãi. Do đó theo quy định đối với những dây hụi có lãi thì phần lãi suất do các thành viên của dây hụi thỏa thuận hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh hụi tại mỗi kỳ mở hụi. Tuy nhiên, lãi suất không được vượt quá 20%/năm của tổng giá trị các phần hụi phải góp trừ đi giá trị các phần hụi đã góp trên thời gian còn lại của dây hụi.

Nội dung thỏa thuận của hụi

Văn bản thỏa thuận về dây họ có những nội dung chủ yếu sau đây:

a) Họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu; ngày, tháng, năm sinh; nơi cư trú của chủ họ (nơi chủ họ thường xuyên sinh sống hoặc nơi đang sinh sống nếu không xác định được nơi thường xuyên sinh sống);

b) Số lượng thành viên, họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của từng thành viên;

c) Phần họ;

d) Thời gian diễn ra dây họ, kỳ mở họ;

đ) Thể thức góp họ, lĩnh họ.

Ngoài các nội dung được quy định nêu trên, văn bản thỏa thuận về dây họ có thể có những nội dung sau đây:

a) Mức hưởng hoa hồng của chủ họ trong họ hưởng hoa hồng;

b) Lãi suất trong họ có lãi;

c) Trách nhiệm ký quỹ hoặc biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khác của chủ họ;

d) Việc chuyển giao phần họ;

đ) Gia nhập, rút khỏi, chấm dứt dây họ;

e) Trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ;

g) Nội dung khác theo thỏa thuận.

Chơi hụi phải được lập thành văn bản và thông báo cho chính quyền cấp xã, tuy nhiên trên thực tế đa số việc chơi hụi của bà con chủ yếu dựa trên tập quán và sự tin tưởng

Giải quyết tranh chấp khi chơi hụi

Mặc dù quy định là thế, nhưng có thể thấy rằng, việc chơi hụi của bà con trên thực tế hiện nay đều dựa trên tập quán và sự tin tưởng, các quy định của pháp luật về vấn đề này còn chưa đi được vào thực tiễn và chưa được nhiều người biết đến. Trên thực tế ở nhiều nơi vẫn diễn ra tình trạng bị vỡ hụi, giựt hụi. Do đó khi xảy ra hành vi vi phạm thì chủ hụi, thành viên, cá nhân liên quan có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi cho vay nặng lãi, lừa đảo chiếm đoạt tài sản khi tham gia quan hệ về hụi theo quy định sau:

– Trong trường hợp có tranh chấp về hụi hoặc phát sinh từ hụi thì tranh chấp đó được giải quyết bằng thương lượng, hoà giải hoặc yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật.

– Chủ họ, thành viên, cá nhân, tổ chức liên quan có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi cho vay lãi nặng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác khi tham gia quan hệ về hụi

Ls Đỗ Thanh Lâm – thành viên Đoàn luật sư Tp HCM