Nội dung

Giải quyết tranh chấp về quyền thừa kế của con riêng là quá trình pháp lý nhằm xác định quyền của con riêng trong việc thừa kế tài sản của cha mẹ hoặc người có quan hệ huyết thống. Quyền thừa kế là một quyền cơ bản của con người, được quy định rõ ràng theo pháp luật. Mỗi người, dù là con riêng hay con chung đều có quyền được hưởng phần di sản mà cha mẹ để lại. Cùng tìm hiểu về phương thức, hồ sơ cũng như quy trình giải quyết tranh chấp nêu trên.

Giải quyết tranh chấp về quyền thừa kế của con riêng

Con riêng có được nhận thừa kế không

Theo quy định tại Điều 654 Bộ luật Dân sự 2015, con riêng có được hưởng thừa kế trong trường hợp: “Con riêng và bố dượng, mẹ kế có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định về diện thừa kế theo pháp luật và thừa kế thế vị”. Như vậy con riêng có thể nhận thừa kế trong các trường hợp:

Thừa kế theo di chúc nếu người để lại di sản viết di chúc để lại di sản cho con riêng.
Con riêng của bố dượng, mẹ kế có quyền được hưởng thừa kế theo hàng thừa kế thứ nhất theo điểm a khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015. Khi con riêng đã thực hiện nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng bố dượng, mẹ kế và xem như bố mẹ ruột của mình thì được xác định là con (không phân biệt con ruột, con nuôi hay con riêng) và thuộc hàng thừa kế thứ nhất.
Nếu con riêng của bố dượng, mẹ kế để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với họ thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; Nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

Để được thừa kế, người con riêng cần chủ động chứng minh mối quan hệ huyết thống và sự chăm sóc, nuôi dưỡng với cha, mẹ kế. Việc này có thể gặp nhiều khó khăn, đặc biệt khi có tranh chấp với những người thừa kế khác. Các bằng chứng như hộ khẩu chung, xác nhận của cơ quan chức năng, lời khai của người thân, hàng xóm… là vô cùng quan trọng. Nếu không thể chứng minh được mối quan hệ cha mẹ con, người con riêng sẽ không được hưởng phần di sản.

Các tranh chấp về quyền thừa kế của con riêng phổ biến

Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi qua đời. Bố dượng hoặc mẹ kế có quyền chỉ định con riêng làm người thừa kế và được hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản, dựa trên ý chí thể hiện trong di chúc. Trong trường hợp này, con riêng có quyền hưởng di sản của bố dượng, mẹ kế.

Tuy nhiên, nếu người để lại di sản không lập di chúc, hoặc di chúc không hợp pháp, hoặc phần di sản không được định đoạt trong di chúc, quyền thừa kế sẽ được xác định theo quy định của pháp luật.

Sự khác biệt trong quan hệ huyết thống, sự xuất hiện của các mối quan hệ mới (vợ/chồng kế tiếp) và những biến động trong gia đình dễ dẫn đến những tranh chấp không mong muốn. Dưới đây là một số dạng tranh chấp phổ biến về quyền thừa kế của con riêng:

Tranh chấp về xác định con riêng. Trong một vài trường hợp, con riêng không có giấy khai sinh hoặc giấy tờ chứng minh quan hệ cha con/mẹ con rõ ràng dẫn đến khó xác định quan hệ khi nhận thừa kế, từ đó xảy ra tranh chấp. Vấn đề này đặc biệt quan trọng khi xác định người thừa kế hợp pháp.
Tranh chấp về phần di sản. Nhiều người cho rằng con riêng chỉ được hưởng một phần nhỏ hoặc không được hưởng di sản. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, con riêng hoàn toàn có quyền được thừa kế.
Tranh chấp về giá trị tài sản, cụ thể là các bên có thể không thống nhất về giá trị thực của tài sản, dẫn đến tranh chấp về việc chia phần.
Việc xác định đâu là tài sản riêng, đâu là tài sản chung của người đã mất là rất quan trọng để xác định phần di sản của từng người thừa kế.
Nếu người đã mất có nhiều đời vợ/chồng, việc xác định tài sản hình thành trong mỗi thời kỳ hôn nhân sẽ rất phức tạp.
Di chúc không công bằng. Nhiều người cho rằng di chúc không phân chia tài sản một cách công bằng giữa các con, đặc biệt là giữa con riêng và con chung.
Di chúc không hợp lệ do không đáp ứng các yêu cầu về hình thức và nội dung theo quy định của pháp luật.
Con riêng có thể yêu cầu được tiếp tục ở tại ngôi nhà chung hoặc sử dụng một phần tài sản khác.
Các bên có thể tranh chấp về quyền quản lý và sử dụng tài sản thừa kế.

Xem thêm: Con riêng của chồng xuất hiện thì có phải chia lại thừa kế lại không?

Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp quyền thừa kế của con riêng

Dưới đây là phân tích chi tiết về những nguyên nhân chính dẫn đến loại hình tranh chấp này:

Quan niệm truyền thống về gia đình, trong đó con riêng thường bị xem là con ngoài giá thú hoặc con không chính thức, dẫn đến sự phân biệt đối xử trong việc thừa kế.
Áp lực từ xã hội, họ hàng, bạn bè khiến những người có con riêng cảm thấy ngại ngùng hoặc không muốn công khai quan hệ cha con/mẹ con.
Nhiều người vẫn còn giữ quan niệm sai lầm rằng con riêng không có quyền thừa kế hoặc chỉ được hưởng một phần nhỏ di sản.
Nhiều trường hợp, quan hệ cha mẹ giữa người đã khuất và con riêng không được công khai, dẫn đến khó khăn trong việc chứng minh quan hệ huyết thống.
Việc thiếu giấy khai sinh hoặc các giấy tờ chứng minh quan hệ cha con/mẹ con khác khiến việc xác định con riêng trở nên khó khăn.
Khi khối lượng tài sản để lại lớn, các bên liên quan dễ nảy sinh tranh chấp về việc phân chia.
Nếu tài sản để lại là bất động sản, doanh nghiệp hoặc các tài sản có giá trị đặc biệt, việc chia sẻ sẽ phức tạp hơn.
Sự khác biệt về tình cảm, sự quan tâm của người đã khuất dành cho từng người con có thể dẫn đến mâu thuẫn.
Vợ/chồng kế tiếp có thể muốn bảo vệ quyền lợi của mình và con chung, dẫn đến tranh chấp với con riêng.
Một số người lợi dụng sơ hở trong pháp luật để làm giả di chúc, nhằm chiếm đoạt tài sản.
Người có tài sản có thể cố tình giấu tài sản để tránh việc chia sẻ cho con riêng.

Phương thức giải quyết tranh chấp quyền thừa kế của con riêng

Phương thức giải quyết tranh chấp quyền thừa kế của con riêng

Thương lượng

Thương lượng là một trong những phương thức giải quyết tranh chấp quyền thừa kế hiệu quả nhất, đặc biệt đối với những người trong gia đình. Thay vì đưa vụ việc ra tòa, các bên có thể ngồi lại với nhau để tìm kiếm một giải pháp hòa bình, bảo toàn mối quan hệ gia đình và tiết kiệm thời gian, chi phí.

Thương lượng giúp các bên giữ gìn mối quan hệ gia đình, tránh những xung đột kéo dài gây ảnh hưởng đến tâm lý của mọi người. Khi các bên đạt được thỏa thuận, cần lập biên bản ghi rõ nội dung thỏa thuận, ký tên xác nhận.

Hòa giải

Các bên có thể tiến hành hòa giải theo khoản 1 Điều 17 Luật Hòa giải ở cơ sở 2013. Theo Điều 2 của Luật Hòa giải ở cơ sở thì: “Hòa giải ở cơ sở là việc hòa giải viên hướng dẫn, giúp đỡ các bên đạt được thỏa thuận, tự nguyện giải quyết với nhau các mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm pháp luật theo quy định của Luật này”.

Hòa giải là phương thức giải quyết tranh chấp mang tính bảo mật cao. Quá trình này diễn ra trong một không gian riêng tư, chỉ có sự tham gia của các bên tranh chấp và hòa giải viên. Nhờ đó, thông tin về vụ việc được bảo mật tuyệt đối, tránh ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của các cá nhân, tổ chức. Hòa giải tạo ra một môi trường đối thoại thân thiện, giúp các bên giải quyết tranh chấp một cách ôn hòa, tránh được những căng thẳng và xung đột không cần thiết.

Tòa án

Khi các nỗ lực thương lượng và hòa giải không đạt được kết quả, việc khởi kiện tại Tòa án là giải pháp cuối cùng để giải quyết tranh chấp về quyền thừa kế tại Việt Nam.

Thủ tục tố tụng tại Tòa án được quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Đây là phương thức cuối cùng, tuy nhiên các bên cần chuẩn bị kỹ lưỡng vì thủ tục tố tụng tại Tòa án tương đối phức tạp, mất nhiều thời gian và công sức.

Xem thêm: Luật sư tư vấn thủ tục khởi kiện phân chia di sản thừa kế

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp quyền thừa kế của con riêng

Theo Điều 26, Điều 35, Điều 37, Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về thẩm quyền giải quyết của Tòa án

Về thẩm quyền tòa án: tranh chấp về quyền thừa kế tài sản của của con riêng nên đây là tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án.
Về cấp có thẩm quyền giải quyết: Tranh chấp về thừa kế thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án nhân dân cấp huyện (nếu vụ án không có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài).
Về thẩm quyền giải quyết theo lãnh thổ: Tranh chấp về quyền thừa kế của con riêng nên thẩm quyền giải quyết là tại nơi cư trú của bị đơn.

Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp quyền thừa kế của con riêng

Hồ sơ

Thành phần hồ sơ bao gồm:

Đơn khởi kiện theo mẫu
Tài liệu liên quan chứng minh yêu cầu khởi kiện là có căn cứ: di chúc, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy tờ chứng minh mối quan hệ với người để lại di sản,…
Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân của người nhận thừa kế.
Các tài liệu khác liên quan đến tranh chấp về quyền thừa kế của con riêng.

Thủ tục

Bước 1: Người khởi kiện nộp bộ hồ sơ khởi kiện đến Toà án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế của con riêng, có thể nộp trực tiếp hoặc nộp hồ sơ khởi kiện thông qua đường bưu điện, qua cổng thông tin dịch vụ công.
Bước 2: Nộp tạm ứng án phí theo yêu cầu của Tòa án và nhận thông báo thụ lý/thông báo yêu cầu cung cấp các tài liệu.
Bước 3: Tòa án tiến hành giải quyết vụ việc tranh chấp thừa kế của con riêng, các bên thực hiện quyền và nghĩa vụ tố tụng của mình theo quy định pháp luật.

Dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp về quyền thừa kế của con riêng

Tư vấn giải quyết tranh chấp về quyền thừa kế của con riêng

Khi đối mặt với những tranh chấp phức tạp về quyền thừa kế, đặc biệt là liên quan đến con riêng, việc tìm kiếm sự trợ giúp của một luật sư chuyên nghiệp là vô cùng cần thiết. Dịch vụ tư vấn bao gồm:

Giải thích rõ ràng về các quy định pháp luật liên quan đến quyền thừa kế của con riêng.
Đánh giá tình hình cụ thể của vụ việc và đưa ra những tư vấn pháp lý phù hợp.
Soạn thảo đơn khởi kiện, đơn kháng cáo, đơn yêu cầu hòa giải.
Soạn thảo các văn bản pháp lý khác liên quan đến vụ án.
Đại diện khách hàng tham gia các phiên tòa, bảo vệ quyền lợi của bạn trước pháp luật.
Thực hiện các thủ tục tố tụng theo quy định của pháp luật.
Tiến hành hòa giải với các bên liên quan nhằm tìm kiếm giải pháp thỏa thuận.
Hỗ trợ khách hàng thực hiện bản án, quyết định của tòa án.

Với những thông tin trên, chúng tôi hy vọng sẽ giúp bạn lựa chọn được phương thức, quy trình giải quyết tranh chấp thừa kế với con riêng hiệu quả. Với đội ngũ luật sư dày dặn kinh nghiệm và chuyên môn cao trong lĩnh vực thừa kế, Luật Kiến Việt tự tin mang đến cho quý khách hàng dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp về quyền thừa kế nhanh chóng, bảo mật. Nếu có bất kỳ thắc mắc hay nhu cầu tư vấn pháp lý liên quan đến vấn đề này, hãy liên hệ với chúng tôi theo hotline 0386579303 để được hỗ trợ.