Nội dung

Khai thác đất, đá không xin phép bị xử lý như thế nào là thực trạng đang diễn ra tại nhiều địa phương, gây ra hàng loạt vụ sạt lở đất và môi trường bị tàn phá nặng nề. Trước tình hình đó, pháp luật Việt Nam đã có những quy định nhằm điều chỉnh, xử lý hành vi này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp các quy định , hình phạt cũng như biện pháp khắc phục hậu quả khi khai thác đất, đá trái phép.

Khai thác đất, đá không xin phép bị xử lý như thế nào?

Điều kiện để được phép khai thác đất, đá

Tại Điều 53 Luật Khoáng sản 2010 (sửa đổi bổ sung 2018) quy định về nguyên tắc cấp Giấy phép khai thác khoáng sản phải bảo đảm:

Giấy phép khai thác khoáng sản chỉ được cấp ở khu vực không có tổ chức, cá nhân đang thăm dò, khai thác khoáng sản hợp pháp và không thuộc khu vực cấm hoạt động khoáng sản, khu vực tạm thời cấm hoạt động khoáng sản, khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia;
Không chia cắt khu vực khoáng sản có thể đầu tư khai thác hiệu quả ở quy mô lớn để cấp Giấy phép khai thác khoáng sản cho nhiều tổ chức, cá nhân khai thác ở quy mô nhỏ.

Để được cấp Giấy phép khai thác khoáng sản phải có đủ các điều kiện sau đây:

Có dự án đầu tư khai thác khoáng sản ở khu vực đã thăm dò, phê duyệt trữ lượng phù hợp với quy hoạch có liên quan theo quy định của pháp luật về quy hoạch. Dự án đầu tư khai thác khoáng sản phải có phương án sử dụng nhân lực chuyên ngành, thiết bị, công nghệ, phương pháp khai thác tiên tiến phù hợp; đối với khoáng sản độc hại còn phải được Thủ tướng Chính phủ cho phép bằng văn bản theo quy định tại Khoản 12 Điều 8 Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của 37 Luật có liên quan đến quy hoạch 2018;
Có báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc bản cam kết bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường;
Có vốn chủ sở hữu ít nhất bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án đầu tư khai thác khoáng sản;
Hộ kinh doanh quy định tại khoản 2 Điều 51 Luật Khoáng sản 2010 được phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, khai thác tận thu khoáng sản khi có đủ điều kiện do Chính phủ quy định.

Như vậy, để được phép khai thác đất, đá, chủ thể cần đáp ứng các điều kiện theo quy định của Luật Khoáng sản 2010. Điều này bao gồm việc đảm bảo khu vực khai thác không có tổ chức hay cá nhân nào khác đang hoạt động hợp pháp, không nằm trong khu vực cấm hoặc tạm thời cấm, và phải có dự án đầu tư phù hợp với quy hoạch. Ngoài ra, cần có báo cáo đánh giá tác động môi trường và vốn chủ sở hữu đủ theo quy định.

Khai thác đất, đá có phải xin giấy phép?

Cá nhân, tổ chức muốn tiến hành khai thác khoáng sản phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép. Tuy nhiên, nếu cá nhân, tổ chức khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường thuộc trường hợp sau sẽ không cần xin cấp Giấy phép khai thác khoáng sản theo khoản 2 Điều 64 Luật Khoáng sản 2010:

Khai thác trong diện tích đất của dự án đầu tư xây dựng công trình đã được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc cho phép đầu tư mà sản phẩm khai thác chỉ được sử dụng cho xây dựng công trình đó. Trước khi tiến hành khai thác khoáng sản, tổ chức, cá nhân phải đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác tại Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và phải nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản;
Khai thác trong diện tích đất ở thuộc quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân để xây dựng các công trình của hộ gia đình, cá nhân trong diện tích đó.

Như vậy, cá nhân, tổ chức muốn khai thác đất, đá phải xin giấy phép từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trừ các trường hợp nêu trên.

Hồ sơ xin cấp giấy phép khai thác khoáng sản

Hồ sơ cấp giấy phép khai thác khoáng sản quy định tại khoản 1 Điều 59 Luật Khoáng sản 2010 bao gồm:

Đơn đề nghị cấp giấy phép khai thác khoáng sản;
Bản đồ khu vực thực hiện khai thác khoáng sản;
Quyết định phê duyệt trữ lượng khoáng sản của cơ quan có thẩm quyền;
Dự án đầu tư khai thác khoáng sản kèm theo quyết định phê duyệt và bản sao giấy chứng nhận đầu tư;
Báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc cam kết bảo vệ môi trường;
Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh bản sao;
Nếu trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản thì phải có cả văn bản xác nhận trúng đấu giá;
Văn bản xác nhận vốn chủ sở hữu ít nhất bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án đầu tư khai thác khoáng sản theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 53 Luật Khoáng sản 2010.

Khai thác đất, đá không xin phép sẽ bị xử lý như thế nào?

Xử phạt hành chính

Theo Điều 47 Nghị định 36/2020/NĐ-CP, vi phạm về khai thác khoáng sản (trừ cát, sỏi lòng sông, suối, hồ) mà không có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền bị xử lý như sau:

Phạt tiền đối với hành vi khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường không sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, cụ thể như sau:

Từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng khi tổng khối lượng khoáng sản đã khai thác tại thời điểm phát hiện vi phạm đến dưới 10 m3;
Từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng khi tổng khối lượng khoáng sản đã khai thác tại thời điểm phát hiện vi phạm từ 10 m3 đến dưới 20 m3;
Từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng khi tổng khối lượng khoáng sản đã khai thác tại thời điểm phát hiện vi phạm từ 20 m3 đến dưới 30 m3;
Từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng khi tổng khối lượng khoáng sản đã khai thác từ 30 m3 đến dưới 40 m3;
Từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng khi tổng khối lượng khoáng sản đã khai thác tại thời điểm phát hiện vi phạm từ 40 m3 đến dưới 50 m3;
Từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng khi tổng khối lượng khoáng sản đã khai thác tại thời điểm phát hiện vi phạm từ 50 m3 trở lên.

Phạt tiền đối với hành vi khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường có sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, cụ thể như sau:

Từ 70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường của hộ kinh doanh;
Từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trừ trường hợp quy định tại điểm a khoản này, khoản 3 Điều này;
Từ 300.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng đối với khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ Tài nguyên và Môi trường trừ khoáng sản quy định tại khoản 3 Điều này.

Hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả:

Tịch thu toàn bộ tang vật là khoáng sản trong trường hợp chưa bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy; tịch thu phương tiện sử dụng vi phạm hành chính.
Buộc thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác, đưa khu vực khai thác về trạng thái an toàn;
Buộc chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và xác minh trong trường hợp có hành vi vi phạm.
Buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật là khoáng sản có được trong trường hợp đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định của pháp luật.

Truy cứu trách nhiệm hình sự

Theo quy định Điều 227 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bởi Điểm a Khoản 54 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 thì cá nhân, tổ chức sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên như sau:

Đối với cá nhân

Người nào vi phạm quy định về khai thác khoáng sản của Việt Nam mà không có giấy phép hoặc không đúng với nội dung giấy phép thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

Thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc khoáng sản khác từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
Khoáng sản trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;
Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều 227 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi 2017 hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

Thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc khoáng sản khác 500.000.000 đồng trở lên;
Khoáng sản trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên;
Có tổ chức;
Gây sự cố môi trường;
Làm chết người;
Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên.

Hình phạt bổ sung:

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng.

Đối với pháp nhân thương mại

Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Khoản 4 Điều 227 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017, thì bị phạt như sau:

Thực hiện một trong các hành vi quy định tại khoản 1 Điều 227 Bộ luật Hình sự 2015, thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc khoáng sản khác từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc khoáng sản trị giá từ 700.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%; thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc khoáng sản khác từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc khoáng sản trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 700.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;
Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 227 Bộ luật Hình sự 2015, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 7.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;
Ngoài ra, pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.

Như vậy, đối với cá nhân có hành vi khai thác khoáng sản trái phép có thể bị phạt tù đến 07 năm. Đối với pháp nhân thương mại vi phạm quy định trên có thể bị đình chỉ, cấm hoạt động hoặc cấm huy động vốn lên đến 03 năm.

Luật sư tư vấn về hành vi khai thác đất, đá không xin phép

Dịch vụ tư vấn về hành vi khai thác đất, đá không xin phép

Luật sư tư vấn giải quyết hành vi khai thác đất, đá mà không xin phép sẽ hỗ trợ bạn:

Tiếp nhận thông tin và tư vấn chi tiết, cụ thể về các quy định pháp lý liên quan đến việc khai thác đất, đá mà không có giấy phép;
Luật sư xem xét thông tin từ khách hàng cung cấp, sau đó giải thích rõ các thủ tục pháp lý và quy trình xử lý hành vi khai thác đất, đá trái phép;
Soạn thảo hồ sơ và các giấy tờ pháp lý cần thiết như đơn yêu cầu, biên bản, và các văn bản liên quan đến vụ việc;
Cử nhân sự phụ trách tham gia giải quyết vụ việc, làm việc với cơ quan chức năng và đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho khách hàng.

Khai thác đất, đá không xin phép có thể dẫn đến bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Việc nắm được quy định liên quan giúp bạn tránh rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi của mình. Nếu bạn gặp phải vấn đề này và cần tư vấn thêm, vui lòng liên hệ luật sư Luật Kiến Việt qua hotline hoặc Zalo số 0386579303 để được hỗ trợ.