Nội dung

Khi nào đấu thầu bị coi là vi phạm và bị xử lý hình sự là một lưu ý quan trọng để lựa chọn nhà thầu. Hoạt động đấu thầu được điều chỉnh chặt chẽ bởi các quy định của pháp luật. Tuy nhiên, không ít trường hợp đã xảy ra các sai phạm, làm sai lệch quy trình đấu thầu, gây hậu quả nghiêm trọng đến lợi ích công và xã hội. Những hành vi này có thể bị xử lý hình sự tùy theo mức độ nghiêm trọng. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết về những trường hợp đấu thầu bị coi là vi phạm và các chế tài pháp lý liên quan.

Khi nào đấu thầu bị coi là vi phạm và bị xử lý hình sự?

Quy định pháp luật về đấu thầu

Đấu thầu là một quá trình lựa chọn nhà thầu hoặc nhà đầu tư nhằm đảm bảo tính minh bạch, cạnh tranh, và hiệu quả kinh tế. Tại Việt Nam, hoạt động đấu thầu được điều chỉnh bởi Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Các quy định này đặt ra nguyên tắc cơ bản, quy trình thực hiện, và tiêu chí đánh giá để đảm bảo công bằng và hợp pháp trong các hoạt động mua sắm công, xây dựng, hoặc đầu tư.

Các hành vi vi phạm thường gặp trong đấu thầu

Đấu thầu là hoạt động nhằm lựa chọn nhà thầu hoặc nhà đầu tư đáp ứng tốt nhất các yêu cầu về năng lực và giá trị kinh tế. Tuy nhiên, thực tiễn ghi nhận không ít hành vi vi phạm, làm ảnh hưởng đến tính minh bạch, công bằng và hiệu quả của hoạt động đấu thầu. Các hành vi này có thể xuất phát từ cả bên mời thầu và nhà thầu, được quy định tại Điều 16 Luật đấu thầu 2023, có thể kể đến:

Đưa, nhận, môi giới hối lộ.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để gây ảnh hưởng, can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu dưới mọi hình thức.
Dàn xếp, thỏa thuận, ép buộc để một hoặc các bên chuẩn bị hồ sơ dự thầu hoặc rút hồ sơ dự thầu để một bên trúng thầu;
Dàn xếp, thỏa thuận để từ chối cung cấp hàng hóa, dịch vụ, không ký hợp đồng thầu phụ hoặc thực hiện các hình thức thỏa thuận khác nhằm hạn chế cạnh tranh để một bên trúng thầu;
Làm giả hoặc làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu trong đấu thầu;
Cố ý cung cấp thông tin, tài liệu không trung thực, không khách quan trong hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ đăng ký thực hiện dự án đầu tư kinh doanh, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất nhằm làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
Hủy hoại, lừa dối, thay đổi, che giấu chứng cứ hoặc báo cáo sai sự thật; đe dọa hoặc gợi ý đối với bất kỳ bên nào nhằm ngăn chặn việc làm rõ hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ, gian lận hoặc thông đồng với cơ quan có chức năng, thẩm quyền về giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán;
Cản trở người có thẩm quyền, chủ đầu tư, bên mời thầu, nhà thầu, nhà đầu tư trong lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;
Cản trở cơ quan có thẩm quyền giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán đối với hoạt động đấu thầu;
Cố tình khiếu nại, tố cáo, kiến nghị sai sự thật để cản trở hoạt động đấu thầu;
Có hành vi vi phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng nhằm can thiệp, cản trở việc đấu thầu qua mạng….

Trách nhiệm pháp lý khi vi phạm trong đấu thầu

Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm quy định của pháp luật về đấu thầu thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; trường hợp gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật ghi nhận tại khoản 1 Điều 87 Luật đấu thầu 2023.

Trách nhiệm hành chính

Phạt tiền: Căn cứ theo quy định tại Nghị định 122/2021/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch và đầu tư thì mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực đấu thầu quy định tại nghị định này là 000.000 đồng.
Đình chỉ tham gia đấu thầu: Tổ chức hoặc cá nhân vi phạm có thể bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 6 tháng đến 5 năm.
Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm: Áp dụng đối với các trường hợp sử dụng tài liệu giả hoặc không hợp lệ.
Yêu cầu khắc phục hậu quả: Như tổ chức lại đấu thầu hoặc bồi thường thiệt hại.

Trách nhiệm hình sự

Phạt tù: Tùy thuộc vào tính chất và mức độ nghiêm trọng của hành vi thì người phạm tội có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù lên đến 20 năm.
Cấm đảm nhiệm chức vụ: Áp dụng đối với cá nhân có hành vi vi phạm khi giữ chức vụ trong tổ chức hoặc cơ quan nhà nước.
Tịch thu tài sản: Đối với các trường hợp thu lợi bất chính từ hành vi vi phạm.

Khi nào vi phạm đấu thầu bị xử lý hình sự?

Vi phạm đấu thầu bị xử lý hình sự khi hành vi vi phạm thỏa mãn các yếu tố cấu thành tội phạm được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017). Cụ thể, Điều 222 quy định tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, áp dụng đối với các hành vi:

Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu;
Thông thầu;
Gian lận trong đấu thầu;
Cản trở hoạt động đấu thầu;
Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu;
Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu;
Chuyển nhượng thầu trái phép.

Các hành vi trên làm sai lệch kết quả đấu thầu, gây thất thoát ngân sách hoặc thiệt hại lớn về kinh tế. Ngoài ra, việc xử lý hình sự áp dụng khi thiệt hại kinh tế từ 100 triệu đồng trở lên hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm..

Phòng ngừa và khắc phục hậu quả khi vi phạm đấu thầu

Đấu thầu là một quá trình quan trọng trong việc lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư, đảm bảo sự công bằng, minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, vi phạm trong đấu thầu có thể xảy ra và gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với tổ chức, doanh nghiệp, và cả nền kinh tế. Vì vậy, việc phòng ngừa và khắc phục hậu quả vi phạm đấu thầu là vấn đề cần được chú trọng. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

Xây dựng quy trình đấu thầu chặt chẽ.
Đào tạo và nâng cao nhận thức của các bên liên quan.
Kiểm tra và giám sát thường xuyên.
Tăng cường tính minh bạch, công khai thông tin về các gói thầu, nhà thầu tham gia, kết quả đấu thầu, và các quyết định liên quan sẽ giúp hạn chế hành vi thông đồng, gian lận.

Khi vi phạm đấu thầu xảy ra, việc khắc phục hậu quả là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi của nhà nước, doanh nghiệp và các bên liên quan. Các biện pháp khắc phục hậu quả bao gồm:

Xử lý hành vi vi phạm theo pháp luật, từ xử phạt hành chính đến xử lý hình sự. Việc xử lý thỏa đáng sẽ ngăn chặn hành vi vi phạm trong tương lai.
Khôi phục sự minh bạch và công bằng. Sau khi phát hiện vi phạm, các cơ quan chức năng cần thực hiện lại quá trình đấu thầu hoặc tổ chức lại các gói thầu nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch.
Đền bù thiệt hại sẽ giúp khôi phục quyền lợi hợp pháp cho các bên bị ảnh hưởng.

Phòng ngừa và khắc phục hậu quả khi vi phạm đấu thầu là quá trình quan trọng không chỉ giúp bảo vệ lợi ích của các bên liên quan mà còn nâng cao chất lượng và tính minh bạch của hệ thống đấu thầu.

Luật sư tư vấn về vi phạm và xử lý hình sự trong đấu thầu

Dịch vụ tư vấn trách nhiệm pháp lý khi vi phạm hình sự trong đấu thầu

Khi đối mặt với các vấn đề pháp lý liên quan đến đấu thầu, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ luật sư là vô cùng cần thiết để bảo vệ quyền lợi và giải quyết các tranh chấp một cách hợp pháp. Sự hỗ trợ từ luật sư sẽ mang lại nhiều lợi ích quan trọng:

Luật sư sẽ phân tích hành vi và đánh giá mức độ vi phạm theo quy định pháp luật, giúp bạn hiểu rõ tính chất và hậu quả của vấn đề.
Luật sư sẽ tư vấn chi tiết về quyền và nghĩa vụ pháp lý của các bên, hướng dẫn các bước cần thiết để xử lý vi phạm một cách hiệu quả.
Trong quá trình điều tra, xét xử hoặc giải quyết tranh chấp, luật sư sẽ hỗ trợ khách hàng chuẩn bị tài liệu, bằng chứng, và bảo vệ quyền lợi một cách toàn diện.
Bào chữa, tư vấn các biện pháp khắc phục hậu quả để giảm nhẹ hình phạt đối với vi phạm hình sự.

Với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực đấu thầu, luật sư không chỉ giúp doanh nghiệp và cá nhân bảo vệ quyền lợi hợp pháp mà còn tư vấn tuân thủ các quy định pháp luật, giảm thiểu tối đa các rủi ro pháp lý có thể phát sinh. Nếu bạn đang gặp phải bất kỳ vướng mắc nào liên quan đến đấu thầu, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0386579303 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.