English
Bắt giữ người phạm tội quả tang là việc bắt giữ một người đang thực hiện hành vi phạm tội hoặc ngay sau khi người đó vừa thực hiện xong hành vi phạm tội. Bắt giữ người phạm tội quả tang là hành động cần thiết để bảo vệ xã hội, tuy nhiên việc thực hiện hành động này phải tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các quy định pháp lý liên quan đến việc bắt giữ người phạm tội quả tang, đảm bảo rằng quyền lợi của tất cả các bên đều được tôn trọng.
Bắt giữ người phạm tội quả tang
Thế nào là phạm tội quả tang
- Theo khoản 1 Điều 8 Bộ luật Hình sự 2015 có quy định về khái niệm tội phạm: “Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự”.
- Theo khoản 1 Điều 111 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (BLTTHS) có quy định về bắt người phạm tội quả tang: “Đối với người đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm mà bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt thì bất kỳ người nào cũng có quyền bắt và giải ngay người bị bắt đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân nơi gần nhất. Các cơ quan này phải lập biên bản tiếp nhận và giải ngay người bị bắt hoặc báo ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền”.
Như vậy từ đó có thể hiểu phạm tội quả tang là việc một người đang thực hiện hành vi phạm tội hoặc ngay sau khi phạm tội thì bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt. Nói cách khác, đó là tình huống mà người phạm tội bị bắt ngay tại hiện trường hoặc ngay sau khi rời khỏi hiện trường vụ án.
Người bị bắt quả tang là người đang thực hiện hành vi phạm tội mà hành vi đó cấu thành một tội phạm cụ thể nhưng chưa hoàn thành tội phạm thì bị phát hiện hoặc ngay sau khi thực hiện hành vi phạm tội xong chưa kịp cất giấu công cụ, phương tiện, tẩu tán tang vật phạm tội thì bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt.
Các trường hợp được bắt người phạm tội quả tang
Điều 111 BLTTHS không chỉ quy định về quyền bắt người phạm tội quả tang mà còn nêu rõ các trường hợp cụ thể, thủ tục thực hiện và ý nghĩa quan trọng của việc bắt giữ này trong quá trình tố tụng hình sự. Điều luật này đóng vai trò như một cơ sở pháp lý vững chắc, bảo vệ quyền lợi của cả người bị hại và người bị bắt. Điều luật này thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với việc đảm bảo an ninh trật tự, đồng thời khuyến khích người dân tham gia phòng chống tội phạm. Việc trao quyền cho bất kỳ ai cũng có thể bắt người phạm tội quả tang đã tạo điều kiện thuận lợi để phát hiện và bắt giữ tội phạm một cách nhanh chóng, hiệu quả.
Điều 111 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (BLTTHS) quy định chi tiết về việc bắt người phạm tội quả tang, cụ thể bất kỳ người nào cũng có quyền bắt và giải ngay người bị bắt đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân nơi gần nhất đối với:
- Người đang thực hiện tội phạm thì bị phát hiện, chẳng hạn như một người đang trộm cắp tài sản bị chủ nhà bắt quả tang. Không chỉ giới hạn ở tội trộm cắp, mà còn bao gồm các hành vi phạm tội khác như cướp giật, cố ý gây thương tích, phá hoại tài sản… Điều quan trọng là hành vi phạm tội đang diễn ra và bị phát hiện tại thời điểm đó.
- Ngay sau khi thực hiện tội phạm xong như một kẻ cướp vừa cướp được tài sản và đang chạy trốn thì bị người dân đuổi bắt và bắt giữ. Thời gian “ngay sau khi thực hiện tội phạm xong” là một khái niệm tương đối, tùy thuộc vào từng vụ việc cụ thể. Tuy nhiên, điều này thường được hiểu là khoảng thời gian ngắn ngay sau khi hành vi phạm tội kết thúc, trước khi đối tượng có cơ hội tẩu thoát.
- Trong quá trình đuổi bắt như cảnh sát đang truy đuổi một đối tượng nghi vấn và cuối cùng bắt được đối tượng đó. Không chỉ giới hạn trong việc đuổi bắt của công an, mà còn bao gồm cả việc người dân cùng nhau truy đuổi và bắt giữ đối tượng.
Ai có quyền bắt người phạm tội quả tang
- Theo quy định tại Điều 111 BLTTHS thì bất kỳ người nào cũng có quyền bắt người phạm tội quả tang và giải ngay người bị bắt đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân nơi gần nhất.
- Việc bắt người phạm tội quả tang không chỉ giúp ngăn chặn hành vi phạm tội tiếp diễn mà còn thu thập được nhiều chứng cứ quan trọng để phục vụ công tác điều tra, truy tố. Bắt giữ kịp thời giúp giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản, đồng thời tạo ra hiệu ứng răn đe đối với những đối tượng có ý định phạm tội.
- Ngoài ra, theo khoản 2 và khoản 3 Điều 111 BLTTHS có quy định khi bắt người phạm tội quả tang thì người nào cũng có quyền tước vũ khí, hung khí của người bị bắt.
Như vậy, khi thực hiện việc bắt người phạm tội quả tang thì bất kỳ ai cũng có quyền tước vũ khí, hung khí của người bị bắt để đảm bảo an toàn cho những người xung quanh cũng như để kịp thời đấu tranh phòng, chống tội phạm. Việc tước vũ khí, hung khí phải được thực hiện một cách cẩn trọng, đảm bảo an toàn cho cả người thực hiện và người bị tước.
Trình tự, thủ tục bắt người phạm tội quả tang
Theo quy định của BLTTHS, trình tự bắt người phạm tội quả tang như sau:
(i) Trường hợp Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an phát hiện bắt giữ, tiếp nhận người phạm tội quả tang:
- Bước 01: Tiến hành thu giữ, tạm giữ vũ khí, hung khí và bảo quản tài liệu, đồ vật có liên quan;
- Bước 02: Lập Biên bản bắt giữ người, lấy lời khai ban đầu, bảo vệ hiện trường theo quy định của pháp luật theo Điều 115 và Điều 133 BLTTHS.
- Bước 03: Giải ngay người bị bắt hoặc báo ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền
(ii) Trường hợp người bắt người phạm tội quả tang không phải là Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an:
- Sau khi bắt phải giải ngay người bị bắt đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân nơi gần nhất.
- Cơ quan tiếp nhận phải Lập biên bản tiếp nhận và giải ngay người bị bắt hoặc báo ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền.
Quyền và nghĩa vụ của người phạm tội bị bắt quả tang
Theo Điều 58 BLTTHS, người phạm tội bị bắt quả tang có quyền và nghĩa vụ như sau:
- Được biết lý do mình bị giữ, bị bắt;
- Được thông báo, giải thích về quyền và nghĩa vụ của mình;
- Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội;
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tố tụng kiểm tra, đánh giá;
- Tự bào chữa, nhờ người bào chữa;
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong việc giữ người, bắt người.
- Có nghĩa vụ chấp hành lệnh giữ người, lệnh bắt người và yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền giữ người, bắt người theo quy định của BLTTHS.
Luật sư tư vấn bắt giữ người phạm tội quả tang
Tư vấn bắt giữ người phạm tội quả tang
Khi bạn gặp phải tình huống cần bắt giữ người phạm tội quả tang, việc hiểu rõ quy định pháp luật và các thủ tục liên quan là vô cùng quan trọng. Công ty Luật Kiến Việt tự hào là đơn vị cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật chuyên nghiệp, đồng hành cùng bạn giải quyết mọi vấn đề pháp lý phát sinh. Dịch vụ tư vấn pháp luật về bắt giữ người phạm tội quả tang của Công ty Luật Kiến Việt bao gồm:
- Hỗ trợ tư vấn pháp lý, giải đáp mọi thắc mắc về quy định pháp luật liên quan đến bắt giữ người phạm tội quả tang.
- Tham gia các phiên tòa, bảo vệ quyền lợi hợp pháp và xây dựng và trình bày luận điểm pháp lý một cách chặt chẽ, thuyết phục.
- Đảm bảo rằng quyền lợi của khách hàng được tôn trọng và bảo vệ trong suốt quá trình tố tụng.
- Hướng dẫn khách hàng thu thập các chứng cứ liên quan đến vụ án một cách hợp pháp và có giá trị, đồng thời đánh giá tính xác thực và tính pháp lý của các chứng cứ.
- Đại diện khách hàng giải quyết các tranh chấp phát sinh trong quá trình tố tụng một cách hòa bình hoặc thông qua các biện pháp pháp lý.
Đội ngũ luật sư tư vấn của chúng tôi có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực luật hình sự, am hiểu sâu sắc quy định về bắt giữ người phạm tội quả tang. Chúng tôi luôn đặt lợi ích của khách hàng lên hàng đầu và cam kết sẽ mang đến cho khách hàng dịch vụ tốt nhất khi tư vấn về các trường hợp, quy trình thực hiện để bảo đảm khách quan, công bằng. Nếu có bất kỳ thắc mắc hay nhu cầu tư vấn pháp lý liên quan đến vấn đề này, hãy liên hệ với chúng tôi theo hotline 0386579303 để được hỗ trợ.
