English
Giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý là xử lý, giải quyết những mâu thuẫn, bất đồng phát sinh giữa bên giao đại lý và bên đại lý liên quan đến việc thực hiện không đúng hoặc không thực hiện các quyền và nghĩa vụ đã ghi nhận trong hợp đồng. Đây là dạng tranh chấp thương mại phổ biến và có chiều hướng ngày càng gia tăng. Bài viết này sẽ làm rõ nội dung về các loại tranh chấp hợp đồng đại lý thường gặp, các phương thức và thủ tục giải quyết đối với loại tranh chấp này.
Giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý
Thế nào là tranh chấp hợp đồng đại lý
Theo Điều 166 Luật Thương mại 2005, hợp đồng đại lý được hiểu là sự thỏa thuận giữa 2 bên đại lý và giao đại lý. Theo đó bên đại lý nhân danh chính mình mua, bán hàng hóa cho bên giao đại lý hoặc cung ứng dịch vụ của bên giao đại lý cho khách hàng để hưởng thù lao.
Các hình thức đại lý phổ biến gồm: đại lý bao tiêu, đại lý độc quyền, tổng đại lý mua hàng hóa cung ứng dịch vụ. Hợp đồng đại lý phải được lập thành văn bản hoặc các hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương.
Từ đó ta có thể thấy rằng tranh chấp hợp đồng đại lý là việc phát sinh những mâu thuẫn, bất đồng, xung đột giữa các bên trong quá trình thực hiện hợp đồng. Vì vậy, hợp đồng đại lý cần được lập rõ ràng, chi tiết để hạn chế tranh chấp. Các bên cần thực hiện đúng nghĩa vụ của mình theo hợp đồng để đảm bảo quá trình giao kết được diễn ra suôn sẻ và thuận lợi.
Các loại tranh chấp hợp đồng đại lý thường gặp
Tranh chấp hợp đồng đại lý ngày càng có xu hướng gia tăng về số lượng, tính chất vụ việc ngày càng phức tạp. Có nhiều nguyên nhân để dẫn đến tranh chấp hợp đồng đại lý, cụ thể như sau:
- Thứ nhất, tranh chấp hợp đồng đại lý do bên giao đại lý giao hàng không đúng thỏa thuận ghi trong hợp đồng. Trong hợp đồng, các bên khi giao hàng hóa thường thỏa thuận các vấn đề liên quan đến loại hàng hóa như chất lượng hàng hóa, số lượng hàng hóa, chỉ tiêu kỹ thuật, tiêu chuẩn áp dụng, thời gian giao hàng, địa điểm giao hàng,… Tuy nhiên, khi giao hàng hóa bên giao đại lý lại không giao hàng hóa đúng như thỏa thuận ghi trong hợp đồng liên quan đến các vấn đề trên dẫn đến mâu thuẫn xảy ra.
- Thứ hai, tranh chấp hợp đồng đại lý phát sinh giữa các bên khi xảy ra rủi ro đối với hàng hóa. Theo quy định của pháp luật, bên giao đại lý là chủ sở hữu của hàng hóa nên khi xảy ra rủi ro về hàng hóa bên giao đại lý thường phải chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, những rủi ro đó xảy ra có thể không phải do bên giao đại lý mà do bên đại lý. Trên thực tế, việc xác định rủi ro do bên nào gây ra còn gặp khó khăn, các bên khi ký kết hợp đồng cũng không lường trước được những rủi ro này nên thường không thỏa thuận trong hợp đồng dẫn đến tranh chấp mâu thuẫn xảy ra.
- Thứ ba, tranh chấp liên quan đến điều khoản cạnh tranh. Tranh chấp về cạnh tranh trong hợp đồng đại lý xảy ra khi một bên trong hợp đồng thực hiện hành vi cạnh tranh trái với các điều khoản đã thỏa thuận, gây thiệt hại cho lợi ích của bên kia. Nguyên nhân có thể tới từ việc bên giao đại lý bán hàng trực tiếp cho khách hàng trong khu vực bên đại lý được ủy quyền dẫn đến vi phạm quyền phân phối độc quyền hoặc bán độc quyền mà bên đại lý được hưởng theo hợp đồng. Hoặc bên đại lý bán hàng của bên cạnh tranh khác trong cùng khu vực dẫn đến vi phạm nghĩa vụ trung thành của đại lý đối với bên giao đại lý, gây ảnh hưởng đến doanh số bán hàng và thương hiệu của bên giao đại lý.
- Thứ tư, tranh chấp hợp đồng đại lý khi vi phạm nghĩa vụ thanh toán. Hợp đồng đại lý thường dài hạn, do vậy khi thanh toán sẽ chia làm nhiều đợt, các hoạt động để kích cầu như khuyến mại, chiết khấu xảy ra khá thường xuyên. Vì vậy, khi một bên chậm nghĩa vụ thanh toán, không thanh toán đúng hạn như các bên thỏa thuận thì sẽ dẫn đến tranh chấp.
Các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý
Phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý
Hiện nay, theo Điều 317 Luật Thương mại 2005, các bên tham gia vào tranh chấp hợp đồng đại lý có thể lựa chọn một trong các phương thức giải quyết sau:
- Thứ nhất, phương thức thương lượng. Đây là phương thức giải quyết tranh chấp phổ biến và hiệu quả nhất, không bị gò bó bởi các quy định chặt chẽ về quy trình tổ chức, thành phần tham gia, thời gian thực hiện, đặc biệt là tiết kiệm chi phí và thời gian cho các bên. Các bên có thể tự thương lượng trực tiếp hoặc thông qua đại diện để tìm ra giải pháp phù hợp và có lợi nhất cho đôi bên để giải quyết các mâu thuẫn liên quan đến tranh chấp hợp đồng đại lý.
- Thứ hai, phương thức hòa giải. Khi thương lượng không thành, các bên có thể thỏa thuận lựa chọn trung gian hòa giải để giải quyết tranh chấp. Trung gian hòa giải là cá nhân hoặc tổ chức có năng lực, uy tín, được các bên tự nguyện lựa chọn vì thủ tục nhanh gọn, chi phí thấp, các bên có quyền định đoạt, không làm ảnh hưởng đến mối quan hệ hợp tác giữa các bên, uy tín, bí mật kinh doanh được giữ kín. Trung gian hòa giải sẽ chủ trì các buổi hòa giải, giúp các bên trao đổi, thảo luận để đi đến thỏa thuận hòa giải thành.
- Thứ ba, phương thức trọng tài thương mại. Khi các bên không thể tự giải quyết tranh chấp bằng thương lượng hoặc hòa giải, hoặc đã thỏa thuận lựa chọn giải quyết tranh chấp tại Trọng tài, thì có thể khởi kiện vụ án tại Trung tâm trọng tài theo quy định của pháp luật về trọng tài. Trọng tài là hình thức giải quyết tranh chấp ngoài tòa án, Hội đồng trọng tài độc lập, trung lập và công bằng đưa ra phán quyết. Phán quyết trọng tài có giá trị pháp lý như bản án của Tòa án, có thể được cưỡng chế thi hành theo quy định của pháp luật.
- Thứ tư, khởi kiện tại Tòa án. Khi các bên không thể giải quyết tranh chấp bằng thương lượng, hòa giải hoặc trọng tài, hoặc có căn cứ cho rằng việc giải quyết tranh chấp bằng thương lượng, hòa giải hoặc trọng tài không phù hợp, thì có thể khởi kiện vụ án tại Tòa án có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự. Tòa án sẽ xét xử vụ án và đưa ra bản án có giá trị pháp lý cao nhất, bắt buộc các bên phải tuân theo.
Việc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cũng như tình huống thực tiễn để tìm ra phương thức phù hợp nhất cho các bên. Đối với những tranh chấp đơn giản có thể được giải quyết bằng thương lượng hoặc hòa giải, trong khi tranh chấp phức tạp có thể cần phải giải quyết bằng trọng tài hoặc kiện tại Tòa án. Nếu các bên có mối quan hệ tốt đẹp và mong muốn duy trì mối quan hệ hợp tác, thì thương lượng hoặc hòa giải có thể là phương thức phù hợp. Bên cạnh đó, cũng nên lưu ý khi giải quyết tranh chấp bằng trọng tài hoặc Tòa án thì chi phí sẽ cao hơn và thời gian giải quyết lâu hơn so với thương lượng và hòa giải.
Thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý
Hồ sơ
Người khởi kiện cần chuẩn bị hồ sơ khởi kiện theo quy định tại Điều 189 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, bao gồm các giấy tờ sau đây:
- Đơn khởi kiện (xem chi tiết tại Khoản 4 Điều 189 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015)
- Các tài liệu chứng minh tư cách chủ thể trong quan hệ tranh chấp hợp đồng (CCCD/CMND/Hộ chiếu đối với cá nhân và Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp đối với tổ chức)
- Tài liệu chứng minh tư cách hợp pháp của người ký đơn khởi kiện (nếu có ủy quyền)
- Hợp đồng giao đại lý hoặc văn bản tài liệu giao dịch có giá trị như Hợp đồng, biên bản bổ sung, phụ lục Hợp đồng (nếu có)
- Tài liệu về bảo đảm thực hiện Hợp đồng như bảo lãnh, thế chấp, cầm cố (nếu có)
- Các chứng cứ tài liệu chứng minh cho việc thực hiện nghĩa vụ của bên giao đại lý và bên đại lý: Việc giao nhận hàng, biên bản nghiệm thu, chứng từ thanh toán, biên bản thanh lý hợp đồng, các biên bản làm việc về công nợ tồn đọng,…
- Các chứng cứ, tài liệu chứng minh cho lỗi/sự vi phạm nghĩa vụ của một/các bên
- Các tài liệu, chứng cứ liên quan đến nội dung tranh chấp khác (nếu có)
Lưu ý: Các tài liệu nêu trên là văn bản, tài liệu tiếng nước ngoài đều phải được dịch sang tiếng Việt Nam do cơ quan, tổ chức có chức năng dịch thuật, kèm theo bản gốc. Các văn bản tài liệu khác nếu nộp bản sao thì phải được xác nhận sao y bản chính.
Thủ tục
Trong trường hợp các bên không thể tự thương lượng, hòa giải không được hoặc hòa giải không thành, các bên có thể lựa chọn Tòa án là nơi để giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý. Khi lựa chọn giải quyết tranh chấp bằng Tòa án, cần thực hiện thủ tục theo các bước sau:
Bước 1: Nộp đơn khởi kiện (lựa chọn Tòa án theo quy định tại Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015). Người khởi kiện chuẩn bị hồ sơ và nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú/đặt trụ sở hay Tòa án nơi nguyên đơn cư trú/đặt trụ sở nếu các bên có thỏa thuận.
Bước 2: Thụ lý và mở phiên họp
- Trong thời hạn 03 ngày Chánh án sẽ phân công thẩm phán xem xét đơn khởi kiện.
- Trong thời hạn 05 ngày làm việc Thẩm phán được phân công phải xem xét có thụ lý vụ án hay không. Nếu thuộc thẩm quyền, tòa án ra thông báo để người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí, sau đó tòa tiến hành thụ lý.
- Sau khi thụ lý, Chánh án phân công Thẩm phán giải quyết vụ án trong thời hạn 03 ngày làm việc.
- Trong thời gian chuẩn bị xét xử, Thẩm phán tiến hành lập hồ sơ, xem xét, xác minh thu thập chứng cứ và tiến hành mở phiên họp kiểm tra việc giao nộp tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải.
Bước 3: Sau khi xem xét các tài liệu, chứng cứ, lời khai của các bên và những người liên quan, Tòa án có thể đưa ra các quyết định gồm.
- Công nhận sự thỏa thuận của các đương sự;
- Tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự;
- Đình chỉ giải quyết vụ án dân sự;
- Đưa vụ án ra xét xử.
Trong thời hạn 01 tháng, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa; trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 02 tháng.
Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý
Luật sư giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý
Liên quan đến giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý, Công ty Luật Kiến Việt giới thiệu một số dịch vụ như:
- Luật sư phân tích vụ việc, đánh giá tranh chấp và hướng dẫn các quy định pháp luật có liên quan đến tranh chấp hợp đồng đại lý;
- Tư vấn, đánh giá khả năng giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý;
- Đề xuất những phương án giải quyết tốt nhất phù hợp với từng trường hợp;
- Luật sư sẽ giúp soạn thảo các văn bản pháp lý như đơn khởi kiện, đơn đề nghị và các đơn từ cần thiết khác đảm bảo đúng quy định của pháp luật và bảo vệ quyền lợi của thân chủ.
- Đại diện khách hàng tham gia đàm phán, tham gia quá trình hòa giải, trọng tài hoặc tố tụng tại Tòa án.
- Giúp khách hàng thực hiện các thủ tục thi hành án, phối hợp với cơ quan thi hành án để đảm bảo bản án được thi hành đúng theo quy định của pháp luật
Việc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng tranh chấp hợp đồng đại lý phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tính chất của tranh chấp, mối quan hệ giữa các bên liên quan, thời gian và chi phí giải quyết tranh chấp. Việc thuê luật sư giải quyết cũng rất cần thiết khi có tranh chấp xảy ra, luật sư sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi của mình một cách tốt nhất. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc về hồ sơ, quy trình khởi kiện hay mong muốn hỗ trợ tư vấn để giải quyết tranh chấp hợp đồng đại lý, xin vui lòng liên hệ Công ty Luật Kiến Việt qua hotline 0386.579.303 để được cung cấp những dịch vụ luật sư tố tụng tốt nhất.
