Nội dung

Hợp đồng không đúng hình thức bị vô hiệu khi nào là vấn đề mà các bên tham gia hợp đồng quan tâm khi hợp đồng không được xác lập bằng văn bản hoặc không công chứng, chứng thực trong trường hợp bắt buộc. Tuy nhiên cũng có những trường hợp hợp đồng vi phạm hình thức nhưng không vô hiệu mà vẫn được công nhận hiệu lực. Cùng tìm hiểu về vấn đề trên qua bài viết sau đây.

Trường hợp vô hiệu hợp đồng không đúng hình thức

Các hình thức của hợp đồng

Theo Điều 119 Bộ luật Dân sự năm 2015 (sau đây gọi tắt là BLDS), hình thức của hợp đồng dân sự sẽ bao gồm các hình thức sau đây:

Hợp đồng dân sự được xác lập qua lời nói, các bên sẽ đề xuất các thỏa thuận, chấp nhận thỏa thuận qua lời nói. Các bên sẽ sử dụng đa số lời nói để diễn tả, mô tả số lượng, chất lượng, đối tượng trong hợp đồng.
Hợp đồng dân sự bằng văn bản: Các chủ thể trong quan hệ hợp đồng sau khi thỏa thuận các điều khoản thống nhất sẽ ghi nhận chúng vào văn bản. Ngày nay, khi thông tin truyền thông phát triển vượt bật, hợp đồng văn bản sẽ không còn gói gọn là những “tờ giấy trắng mực đen nữa”, không ít những hợp đồng được xác lập bằng phương tiện điện tử. Theo khoản 2 Điều 119 BLDS, khi hợp đồng được giao kết bằng phương tiện điện tử thì hợp đồng vẫn được công nhận và được xác lập, có giá trị pháp lý như một hợp đồng bằng văn bản thông thường.
Đối với hợp đồng được xác lập bằng văn bản, trong một số trường hợp nhất định, các bên phải thực hiện công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật thì hợp đồng mới có hiệu lực.
Hợp đồng xác lập bằng hành vi cụ thể: Các bên sẽ sử dụng hành vi thể hiện cho lời mời giao kết hợp đồng, xác lập hợp đồng, miêu tả đối tượng hay biểu thị số lượng cho đối tượng của hợp đồng. Thông thường việc sử dụng hành vi để xác lập những hợp đồng thông dụng, xác lập những quan hệ dân sự đã được hình thành từ trước và đã trở thành thói quen cho các bên. Ví dụ: Tại một cửa hàng cà phê, một vị khách quen dừng xe và giơ một ngón tay, nhân viên sẽ gật đầu và mang ra một ly cà phê cho khách hàng. Hợp đồng lúc này đã được xác lập; hành vi đưa một ngón tay và gật đầu chính là lời mời giao kết hợp đồng và chấp nhận giao kết hợp đồng. Tuy nhiên, trường hợp này vị khách đã thực hiện hành vi này từ rất lâu về trước, để các bên có thể ngầm hiểu ý nghĩa của từng hành vi.

Trường hợp vi phạm hình thức thì hợp đồng vô hiệu

Pháp luật công nhận ba hình thức để hợp đồng có giá trị pháp lý. Tuy nhiên trong lúc xác lập hợp đồng, do không nắm rõ các điều kiện bắt buộc đối với hình thức hợp đồng. Các bên có thể xác lập hình thức hợp đồng không phù hợp dẫn đến hợp đồng bị vô hiệu.

Cụ thể, theo Điều 129 BLDS, khi các bên vi phạm những điều kiện có hiệu lực về hình thức của hợp đồng thì hợp đồng sẽ bị vô hiệu. Những trường hợp vi phạm những điều kiện có hiệu lực của hợp đồng có thể là:

Một là, các bên xác lập hợp đồng bằng hình thức khác không là lời nói, bằng văn bản hay bằng hành vi.
Hai là, các bên xác lập hợp đồng bằng hình thức này mà quy định pháp luật bắt buộc phải xác lập bằng một hính thức khác. Ví dụ: trường hợp hợp hai pháp nhân giao kết hợp đồng đại lý thương mại thông qua hình thức bằng lời nói. Tuy nhiên, theo Điều 168 Luật Thương mại năm 2005 quy định hợp đồng đại lý thương mại phải được xác lập bằng văn bản hoặc những hình thức có giá trị tương đương như Fax, thông điệp dữ liệu, Telex,… Trong trường hợp này hợp đồng giữa hai pháp nhân đã xác lập bằng lời nói, một trong ba hình thức được pháp luật công nhận. Tuy nhiên, vì Luật Thương mại năm 2005 quy định hợp đồng đại lý phải thể hiện bằng văn bản, cho nên hợp đồng của hai pháp nhân có thể bị vô hiệu.
Các bên xác lập hợp đồng bằng văn bản nhưng không công chứng, chứng thực trong khi pháp luật quy định hợp đồng đó phải được công chứng, chứng thực. Hiện nay, pháp luật quy định có một số hợp đồng khi giao kết các bên phải công chứng, chứng thực để hợp đồng có hiệu lực. Nếu các bên không thực hiện thì hợp đồng rất có khả năng sẽ bị vô hiệu.

Hậu quả trong trường hợp hợp đồng vô hiệu

Theo Điều 130 BLDS, khi hợp đồng bị vô hiệu do vi phạm về hình thức sẽ dẫn đến những hậu quả sau:

Kể từ thời điểm hợp đồng bị vô hiệu, quyền, nghĩa vụ các bên sẽ không bị phát sinh, thay đổi, chấm dứt.
Các bên phải thực hiện các biện pháp, hành vi để khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Nếu không hoàn trả bằng hiện vật đã trao thì sẽ quy tính ra thành tiền và hoàn trả.
Trường hợp bên ngay tình thu hoa lợi, lợi tức liên quan đến hợp đồng bị vô hiệu không phải trả lại hoa lợi, lợi tức.
Nếu việc hợp đồng bị vô hiệu có yếu tố xác định một bên gây ra lỗi thì bên đó phải nồi thường cho bên còn lại.

Trường hợp vi phạm hình thức nhưng hợp đồng không vô hiệu

Hợp đồng vi phạm hình thức nhưng không vô hiệu

Khi hợp đồng vi phạm những điều kiện về hình thức thì chúng sẽ bị vô hiệu. Tuy nhiên về bản chất, việc vi phạm hình thức của hợp đồng trong một số trường hợp vẫn phản ánh được tính chất, nội dung của hợp đồng. Vì các bên khi xác lập hợp đồng đó đều đã thỏa thuận thống nhất các điều khoản trong nội dung hợp đồng trên nguyên tắc tự do thỏa thuận và bình đẳng. Cho nên trong một số trường hợp khi hợp đồng vi phạm những quy định về hình thức của hợp đồng vẫn sẽ không bị vô hiệu theo Điều 129 BLDS bao gồm:

Hợp đồng dân sự đã được xác lập theo hình thức văn bản nhưng hình thức này không đúng với quy định của luật. Tuy nhiên một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong hợp đồng, nếu một hoặc các bên có yêu cầu thì Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của hợp đồng đó.
Hợp đồng dân sự đã được xác lập bằng văn bản nhưng vi phạm quy định bắt buộc về công chứng, chứng thực. Mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong hợp đồng. Nếu một hoặc các bên có yêu cầu, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của hợp đồng. Trong trường hợp này, các bên không phải thực hiện việc công chứng, chứng thực.

Luật sư tư vấn hợp đồng dân sự vô hiệu do vi phạm hình thức

Luật sư là những người am hiểu và có kinh nghiệm trong lĩnh vực hợp đồng, đến với dịch vụ pháp lý bạn sẽ được hỗ trợ:

Luật sư sẽ đánh giá, xem xét hợp đồng của bạn có hợp pháp không;
Tư vấn về hậu quả pháp lý khi hợp đồng vô hiệu;
Tư vấn các biện pháp khắc phục khi hợp đồng vô hiệu như ký hợp đồng mới, hợp thức hoá nội dung thoả thuận, thoả thuận bồi thường thiệt hại;
Đại diện bạn tham gia tố tụng.

Nếu bạn có thắc mắc, khó khăn trong việc xác định hình thức hợp đồng, trường hợp vô hiệu, không vô hiệu hay thủ tục yêu cầu vô hiệu hoặc yêu cầu công nhận hiệu lực hợp đồng, hãy liên hệ với chúng tôi – Luật Kiến Việt qua hotline 0386579303 để được hỗ trợ.