Nội dung

Nộp lại tiền thu lợi bất chính có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hay không đang là vấn đề gây băn khoăn hiện nay. Nộp lại tiền thu lợi bất chính không nằm trong danh sách các tình tiết giảm nhẹ được liệt kê tại Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, hành vi này vẫn có thể được xem là tình tiết giảm nhẹ khác mà khi quyết định hình phạt, Tòa án phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án. Trong bài viết sau đây, chúng tôi sẽ giải thích cụ thể cho quý độc giả về vấn đề này.

Nộp lại tiền thu lợi bất chính có giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Tiền thu lợi bất chính là gì?

Theo quy định của pháp luật hiện nay thì chưa có quy định cụ thể thế nào là tiền thu lợi bất chính. Liên quan đến hành vi cho vay lãi nặng, theo quy định tại Điều 2 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP khoản tiền thu lợi bất chính được xác định là số tiền lãi vượt quá mức lãi suất vay cao nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự và các khoản thu trái pháp luật khác của người vay. Trường hợp thu lợi bất chính là tài sản khác (không phải là tiền) thì phải được quy đổi thành tiền tại thời điểm chuyển giao tài sản vay.

Có thể hiểu tiền thu lợi bất chính tức là khoản tiền thu được lợi nhuận trái pháp luật từ những hành vi trái quy định pháp luật mà ra.

Quy định của pháp luật về việc xác định số tiền thu lợi bất chính

Quy định của pháp luật về tiền thu lợi bất chính

Theo Điều 6 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP quy định về xác định số tiền thu lợi bất chính để xử lý trách nhiệm hình sự như sau:

Trường hợp cho vay lãi nặng đã hết thời hạn vay theo thỏa thuận thì số tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự bao gồm tiền lãi và các khoản thu trái pháp luật khác mà người vay phải trả cho người cho vay sau khi trừ đi số tiền lãi tương ứng với mức lãi suất cao nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự trong cả kỳ hạn vay.
Trường hợp cho vay lãi nặng chưa hết thời hạn vay theo thỏa thuận mà bị phát hiện thì số tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự bao gồm tiền lãi và các khoản thu trái pháp luật khác mà người vay phải trả cho người cho vay sau khi trừ đi số tiền lãi tương ứng với mức lãi suất cao nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự tính đến thời điểm cơ quan có thẩm quyền phát hiện và ngăn chặn.
Trường hợp bên vay đã trả tiền lãi trước hạn và các khoản thu trái pháp luật khác thì số tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự bao gồm tiền lãi và các khoản thu trái pháp luật khác mà người vay thực tế đã trả cho người cho vay sau khi trừ đi số tiền lãi tương ứng với mức lãi suất cao nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Như vậy, số tiền thu lợi bất chính để xử lý trách nhiệm hình sự được xác định theo quy định nêu trên.

Nộp lại tiền thu lợi bất chính có phải là hành vi giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?

Căn cứ khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) thì nộp lại tiền thu lợi bất chính không được liệt kê vào danh sách các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) có quy định: “Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án”.

Vì thế, ngoài các tình tiết giảm nhẹ được liệt kê tại khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), thì trong một số trường hợp nộp lại tiền thu lợi bất chính được xem là tình tiết khác được xem là tình tiết giảm nhẹ.

Thực tiễn nộp lại tiền thu lợi bất chính được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Trong thực tiễn vẫn có một số trường hợp nộp lại tiền thu lợi bất chính được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Ví dụ như trường hợp trong Án lệ số 48/2021/AL về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự “nộp lại tiền thu lợi bất chính” đã được Hội đồng Thẩm phán TANDTC thông qua ngày 25/11/2021 và được công bố theo Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31/12/2021 của Chánh án TANDTC.
Trường hợp này là bị can, bị cáo nộp lại tiền thu lợi bất chính từ hành vi phạm tội, bị truy tố về Tội đánh bạc và Tổ chức đánh bạc. Khi xét xử vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm áp dụng điểm b khoản 1 Điều 46 Bộ luật Hình sự đối với các bị cáo trên là không chính xác, vì việc nộp lại tiền thu lợi bất chính không phải là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo điểm b khoản 1 Điều 46 Bộ luật Hình sự mà là tình tiết giảm nhẹ theo khoản 2 Điều 46 Bộ luật Hình sự…
Như vậy, việc nộp lại tiền thu hơi bất chính được xác định là tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự 2015. Cụ thể thì khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án. Tức là nộp lại tiền thu lợi bất chính sẽ được xác định là tình tiết giảm nhẹ khác theo quy định pháp luật và ghi rõ trong bản án.

Luật sư tư vấn giảm nhẹ trách nhiệm hình sự khi nộp lại tiền thu lợi bất chính

Luật sư tư vấn về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Luật sư sẽ tiếp nhận thông tin từ khách hàng và tư vấn chi tiết, cụ thể hơn về các tình tiết được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự;
Luật sư xem xét các thông tin mà khách hàng cung cấp, giải thích rõ hơn về trường hợp của khách hàng có được thuộc tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hay không;
Luật sư giúp xác định tiền thu lợi bất chính và phạm vi, mức độ tương ứng;
Luật sư soạn thảo các văn bản, chuẩn bị hồ sơ cũng như các giấy tờ pháp lý liên quan để bào chữa cho khách hàng;
Đại diện theo ủy quyền, thay mặt khách hàng tham gia tố tụng, thực hiện các công việc pháp lý, làm việc với cơ quan nhà nước, đảm bảo quyền lợi cho khách hàng.

Trên đây là toàn bộ thông tin về việc nộp lại tiền thu lợi bất chính trong vụ án hình sự. Nếu Quý khách hàng có bất kỳ vướng mắc nào liên quan đến các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hoặc các vấn đề pháp lý khác, xin vui lòng liên hệ Luật sư tư vấn luật hình sự của chúng tôi thông qua hotline 038.657.9303 để được hỗ trợ một cách nhanh chóng.