Nội dung

Tranh chấp chia thừa kế không có di chúc là tranh chấp phát sinh giữa các người thừa kế khi người để lại di sản không lập di chúc. Việc tìm ra những giải pháp phù hợp không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan mà còn góp phần ổn định xã hội và đảm bảo sự hòa hợp trong các gia đình. Cùng tìm hiểu về quy tắc giải quyết, hồ sơ, trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế khi không có di chúc qua bài viết sau đây.

Tranh chấp chia thừa kế không có di chúc

Quy định pháp luật về thừa kế không có di chúc

Thừa kế là việc chuyển giao tài sản, bao gồm cả đất đai, từ người đã mất (người bị chết) sang cho người còn sống (người thừa kế). Tài sản mà người đã mất để lại gọi là di sản.

Người thừa kế và việc phân chia thừa kế có thể được xác định theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Căn cứ theo Điều 650, di sản không có di chúc sẽ được phân chia theo pháp luật.

Các trường hợp được xem là không có di chúc:

Không có di chúc: Khi người chết không để lại di chúc hợp lệ.
Di chúc không hợp pháp: Di chúc bị hủy bỏ hoặc không có hiệu lực pháp luật.
Người được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại: Những người được chỉ định làm người thừa kế trong di chúc đã chết trước hoặc cùng lúc với người lập di chúc, hoặc tổ chức được hưởng thừa kế đã giải thể.
Người được chỉ định không có quyền hưởng di sản: Người được hưởng thừa kế theo di chúc từ chối nhận di sản hoặc không đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.
Phần di sản không được đề cập trong di chúc: Những tài sản của người chết không được đề cập cụ thể trong di chúc.
Phần di sản liên quan đến di chúc không hợp lệ: Phần tài sản này sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật.

Tham khảo thêm: Cách chia tài sản thừa kế không có di chúc

Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật

Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật

Điều 651 Bộ luật Dân sự đã quy định một cách rõ ràng nguyên tắc bình đẳng và nguyên tắc thứ tự thừa kế theo pháp luật, theo đó:

Nguyên tắc bình đẳng

Cùng hàng thừa kế: Những người cùng một hàng thừa kế (ví dụ: con cái, cha mẹ) sẽ được chia phần di sản bằng nhau.
Không phân biệt giới tính: Pháp luật không phân biệt đối xử giữa nam và nữ trong việc thừa kế.
Không phân biệt giữa con trong giá thú và con ngoài giá thú.

Nguyên tắc thứ tự thừa kế:

Hàng thừa kế: Pháp luật quy định rõ ràng thứ tự các hàng thừa kế. Nếu người ở hàng trước không có người thừa kế hoặc từ chối nhận di sản, thì di sản sẽ chuyển sang cho người ở hàng sau.
Thế vị: Khi người thừa kế đã chết trước hoặc từ chối nhận di sản, thì con của người đó sẽ được hưởng phần di sản thay thế cho cha mẹ mình.

Nguyên tắc bảo đảm quyền lợi của người thừa kế:

Bảo vệ quyền lợi của vợ/chồng và con chưa thành niên: Căn cứ theo Điều 644 Bộ luật Dân sự, pháp luật ưu tiên bảo vệ quyền lợi của những người này trong việc thừa kế.

Các trường hợp đặc biệt

Thừa kế đối với tài sản chung: Nếu tài sản của người chết là tài sản chung với vợ chồng, thì phần tài sản chung đó sẽ được chia theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung.
Thừa kế đối với di sản có điều kiện: Nếu di chúc đặt ra điều kiện để được thừa kế, mà người được thừa kế không đáp ứng được điều kiện đó, thì phần di sản đó sẽ được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.

Điều kiện nhận thừa kế theo pháp luật

Còn sống: Căn cứ theo Điều 612 Bộ luật Dân sự, người thừa kế phải còn sống tại thời điểm người để lại di sản chết hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết.

Không bị tước quyền thừa kế: Căn cứ theo Điều 621, những đối tượng bị tước quyền thừa kế khi:

Người bị kết án về tội cố ý gây thương tích, giết người hoặc các tội xâm phạm sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của người để lại di sản.
Người cố ý xâm phạm tính mạng của người thừa kế khác nhằm chiếm đoạt một phần hoặc toàn bộ di sản mà người đó đáng ra được hưởng.
Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật đối với người để lại di sản.
Người có hành vi làm giả, sửa đổi, hủy hoại di chúc hoặc lợi dụng người khác để lập di chúc trái với ý muốn của người lập di chúc.

Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp chia thừa kế không có di chúc

Tranh chấp thừa kế thường mang nặng tính cảm xúc và dễ dẫn đến xung đột. Do đó, việc giải quyết bằng cách đàm phán, thương lượng là lựa chọn ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, nếu các bên không thể tìm được tiếng nói chung, việc khởi kiện tại tòa án là một biện pháp pháp lý hợp lý để bảo vệ quyền lợi của mình. Tòa án sẽ căn cứ vào pháp luật và chứng cứ để đưa ra phán quyết công bằng, chấm dứt tranh chấp.

Hồ sơ

Để khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp thừa kế khi không có di chúc cần chuẩn bị các tài liệu:

Đơn khởi kiện.
Bản sao giấy tờ tùy thân của người khởi kiện, người bị kiện và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (nếu có).
Bản sao giấy chứng tử của người để lại di sản.
Giấy tờ chứng minh quan hệ của người khởi kiện đối với người để lại di sản (giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, …)
Một số giấy tờ liên quan khác.

Thủ tục

Nộp đơn khởi kiện:

Tòa án có thẩm quyền: nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có tài sản tranh chấp hoặc nơi bị đơn cư trú.
Phí khởi kiện: cần nộp phí khởi kiện theo quy định của pháp luật.

Tòa án thụ lý vụ án:

Sau khi nhận được đơn khởi kiện, Tòa án sẽ xem xét và quyết định có thụ lý vụ án hay không.
Nếu đủ điều kiện, Tòa án sẽ ra quyết định thụ lý vụ án và thông báo cho các bên liên quan.

Tiến hành tố tụng:

Giai đoạn hòa giải: Tòa án sẽ tổ chức phiên hòa giải để các bên tự thỏa thuận. Nếu hòa giải thành, Tòa án sẽ ra quyết định hòa giải.
Giai đoạn xét xử: Nếu hòa giải không thành, Tòa án sẽ tiến hành xét xử vụ án. Trong quá trình xét xử, các bên sẽ trình bày quan điểm, cung cấp bằng chứng.
Quyết định của Tòa án: Sau khi xem xét toàn bộ hồ sơ vụ án, Tòa án sẽ ra quyết định cuối cùng về việc phân chia tài sản.

Thi hành án:

Bên thắng kiện: Bên được Tòa án chấp nhận yêu cầu sẽ được cấp bản án có hiệu lực pháp luật.
Thi hành án: Bên thắng kiện sẽ yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự thực hiện việc chia tài sản theo bản án.

Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp chia thừa kế không có di chúc

Luật sư giải quyết tranh chấp chia thừa kế không có di chúc

Hãy liên hệ luật sư để được hỗ trợ:

Luật sư sẽ tiến hành thu thập đầy đủ thông tin về tài sản thừa kế, quan hệ huyết thống giữa các bên, các quy định pháp luật liên quan để có cái nhìn tổng quan và đánh giá chính xác tình hình vụ việc.
Luật sư sẽ tư vấn về các quyền và nghĩa vụ của người thừa kế
Luật sư sẽ hỗ trợ khách hàng soạn thảo các văn bản pháp lý
Luật sư đại diện khách hàng tham gia tố tụng, giúp bảo vệ quyền lợi khách hàng một cách tốt nhất.

Tham khảo thêm: Dịch vụ luật sư tư vấn khởi kiện tranh chấp thừa kế

Trên đây là một số thông tin và hướng giải quyết cho vấn đề tranh chấp thừa kế không có di chúc. Nếu quý khách có bất kì thắc mắc nào khác về hồ sơ, thủ tục giải quyết tranh chấp trên, hãy liên hệ với luật sư tư vấn thừa kế chúng tôi qua hotline 0386579303 để nhận được sự tư vấn, hỗ trợ.