Chia tài sản thừa kế không có di chúc là một hình thức chia thừa kế theo pháp luật. Bộ luật Dân sự 2015 quy định di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân người để lại tài sản đối với phần tài sản thuộc sở hữu của mình. Tuy nhiên, không phải trong mọi trường hợp cá nhân sau khi chết đều có di chúc để lại. Vậy khi không có di chúc, tài sản thừa kế sẽ được phân chia như thế nào, ai là người có quyền được hưởng tài sản thừa kế và ai là người bị truất quyền thừa kế. Mời bạn tham khảo bài viết dưới đây.
Cách chia tài sản thừa kế không có di chúc
Thừa kế không theo di chúc là gì?
Theo Điều 624 Bộ luật dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Cá nhân có quyền tự do, tự nguyện, tự định đoạt đối với tài sản của mình trong việc lập di chúc, không phụ thuộc vào mối quan hệ huyết thống, cấp dưỡng, quan hệ vợ chồng…
Lập di chúc là quyền của mỗi cá nhân nên cá nhân có thể lựa chọn thực hiện hoặc không thực hiện. Thừa kế không theo di chúc là trường hợp cá nhân không lập di chúc nên sau khi cá nhân chết, tài sản thuộc sở hữu của cá nhân đó sẽ được chia theo quy định pháp luật.
Nguyên tắc chia tài sản thừa kế không có di chúc
Khi không có di chúc, tài sản thừa kế sẽ được chia theo diện thừa kế theo pháp luật, cụ thể là hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định. Việc chia tài sản thừa kế không có di chúc phải tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau
- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
- Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống (hay còn gọi là Thừa kế thế vị).
- Khi phân chia di sản, nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì phải dành lại một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng để nếu người thừa kế đó còn sống khi sinh ra được hưởng; nếu chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác được hưởng.
- Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia.
Những người có quyền hưởng tài sản thừa kế khi không có di chúc
Người được hưởng thừa kế khi không có di chúc
Theo Điều 651 Bộ luật dân sự 2015, những người có quyền hưởng tài sản thừa kế khi không có di chúc bao gồm:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Cách chia tài sản thừa kế không có di chúc
Chia tài sản thừa kế không có di chúc như thế nào
Tài sản thừa kế không có di chúc được chia như sau:
- Xác định người có quyền được hưởng tài sản thừa kế.
- Phân chia người được hưởng tài sản thừa kế theo từng hàng thừa kế tương ứng. Có 3 hàng thừa kế: hàng thừa kế thứ nhất, hàng thừa kế thứ hai và hàng thừa kế thứ ba.
- Chia tài sản thừa kế lần lượt theo từng hàng thừa kế, bắt đầu từ hàng thừa kế thứ nhất.
- Những người cùng hàng thừa kế phải được hưởng phần di sản bằng nhau
- Hàng thừa kế sau chỉ được hưởng khi không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Những người bị truất quyền thừa kế
Theo Điều 621 Bộ luật dân sự 2015, những người sau đây không được hưởng di sản thừa kế:
- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
- Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
- Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Dịch vụ tư vấn, hỗ trợ chia tài sản thừa kế không có di chúc
Việc chia tài sản thừa kế không theo di chúc phải thực hiện theo pháp luật với những quy định về nguyên tắc, người được hưởng thừa kế, người không được hưởng thừa kế và cách thức chia cụ thể. Đây là những quy định phải tuân thủ. Vì vậy, chia tài sản không có di chúc phức tạp hơn, dễ phát sinh tranh chấp hơn so với có di chúc.
Công ty Luật Kiến Việt sẵn sàng cung cấp cho Khách hàng dịch vụ tư vấn, hỗ trợ chia tài sản thừa kế không có di chúc tốt nhất, hạn chế phát sinh tranh chấp nhưng vẫn đảm bảo công bằng:
- Tư vấn những quy định pháp luật về thừa kế, di sản thừa kế, di sản thừa kế đặc biệt (đất đai, hiện vật…)
- Tư vấn, hỗ trợ phân chia di sản thừa kế phù hợp khi không có di chúc
- Đại diện tham gia đàm phán giữa các bên để hạn chế tranh chấp phát sinh
- Tư vấn giải quyết tranh chấp về phân chia di sản thừa kế
- Đại diện tham gia tố tụng trong trường hợp phát sinh tranh chấp
Tham khảo thêm về: Dịch vụ luật sư tố tụng
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng liên hệ với Công ty Luật Kiến Việt thông qua số điện thoại 0386 579 303 hoặc email contact@luatkienviet.com để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất.