Nội dung

Hàng xóm lấn đất đã làm nhà có đòi được không là câu hỏi pháp lý được đặt ra khi bị hàng xóm tự ý lấn chiếm đất xây nhà. Bài viết sau đây sẽ phân tích tính hợp pháp của việc đòi lại đất trong trường hợp này, đồng thời làm rõ các yếu tố quyết định khả năng đòi lại đất thành công. Sau đó, bài viết sẽ trình bày các hướng giải quyết cho vấn đề này, bao gồm thương lượng và khởi kiện, cũng như hồ sơ, quy trình thực hiện.

Hàng xóm lấn đất đã làm nhà có đòi được không

Hành vi lấn đất chiếm đất có vi phạm pháp luật không?

Theo quy định tại Điều 12 Luật Đất đai năm 2013, lấn chiếm đất đai là hành vi bị nghiêm cấm. Hiện nay, Nghị định 91/2019/NĐ-CP quy định cụ thể về khái niệm lấn đất và chiếm đất như sau:

Lấn đất: là hành vi người sử dụng đất tự ý chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích đất sử dụng mà không được phép của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai hoặc không được sự đồng ý của người sử dụng hợp pháp diện tích đất bị lấn.
Chiếm đất: là hành vi sử dụng đất thuộc một trong các trường hợp sau: Tự ý sử dụng đất mà không được phép của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai hoặc Tự ý sử dụng đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý của tổ chức, cá nhân đó.

Mức phạt đối với hành vi lấn đất chiếm đất

Xử phạt hành chính

Căn cứ vào Điều 14 Nghị định 91/2019/NĐ-CP quy định trường hợp lấn, chiếm đất chưa sử dụng tại khu vực nông thôn thì hình thức và mức xử phạt như sau:

Dưới 0,05 ha: Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng;
Từ 0,05 ha đến dưới 0,1 ha: Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng;
Từ 0,1 ha đến dưới 0,5 ha: Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng;
Từ 0,5 ha đến dưới 1 ha: Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng;
Từ 1 ha trở lên: Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng.

Trường hợp lấn, chiếm đất nông nghiệp không phải là đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất tại khu vực nông thôn thì hình thức và mức xử phạt như sau:

Dưới 0,05 ha: Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng;
Từ 0,05 ha đến dưới 0,1 ha: Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng;
Từ 0,1 ha đến dưới 0,5 ha: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng;
Từ 0,5 ha đến dưới 1 ha: Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng;
Từ 1 ha trở lên: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 120.000.000 đồng.

Biện pháp khắc phục hậu quả bao gồm:

Khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất;
Buộc trả lại đất đã lấn chiếm;
Buộc đăng ký đất đai;
Buộc thực hiện thủ tục giao đất, thuê đất;
Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp.

Xử phạt hình sự

Căn cứ vào Điều 228 Bộ luật Hình sự năm 2015, xử phạt hình sự áp dụng cho trường hợp lấn chiếm đất, chuyển quyền sử dụng đất hoặc sử dụng đất trái phép, đã bị xử phạt hành chính hoặc kết án về tội này trước đây. Mức phạt tiền hoặc tù tùy thuộc vào mức độ vi phạm:

Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm (trường hợp có tổ chức, tái phạm nguy hiểm,…).
Có thể bị phạt tiền thêm từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp khi hàng xóm lấn đất làm nhà

Theo Điều 203 của Luật đất đai năm 2013 quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai, khi tranh chấp đã hòa giải tại xã không thành sẽ được giải quyết tại:

Trường hợp 1: Có Giấy chứng nhận hoặc giấy tờ theo Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 thì giải quyết tại Tòa án nhân dân.

Trường hợp 2: Không có Giấy chứng nhận hoặc giấy tờ theo Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 thì lựa chọn một trong hai hình thức:

Nộp đơn yêu cầu giải quyết tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền;
Khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất.

Trường hợp đương sự lựa chọn giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thì việc giải quyết tranh chấp đất đai được thực hiện như sau:

Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;
Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.

Các phương thức giải quyết khi hàng xóm lấn đất làm nhà

Thứ nhất là Tự thương lượng, hòa giải:

Ưu điểm: Nhanh chóng, tiết kiệm chi phí, giữ gìn tình làng xóm;
Khó khăn: nếu hai bên không thiện chí, kết quả không có giá trị bắt buộc thi hành.

Thứ hai là Hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã:

Ưu điểm: Nhanh chóng, không mất nhiều thời gian, tiết kiệm chi phí.;
Hạn chế: Ủy ban nhân dân chỉ đóng vai trò trung gian, không có quyền quyết định.

Thứ ba là Khởi kiện tại Tòa án:

Ưu điểm: Phán quyết mang tính cưỡng chế cao, được đảm bảo thi hành bằng quyền lực nhà nước, giải quyết tranh chấp đến cùng;
Hạn chế: Kéo dài, phức tạp, tốn kém thời gian và chi phí, ảnh hưởng đến mối quan hệ hàng xóm.

Thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai khi hàng xóm lấn đất làm nhà

Khởi kiện hàng xóm lấn đất làm nhà

Khi hàng xóm lấn sang đất của mình, việc khởi kiện là một phương án để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp. Tuy nhiên, quá trình khởi kiện không đơn giản và đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Dưới đây là các bước thực hiện thủ tục khởi kiện theo quy định từ Điều 190 đến Điều 315 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015:

Bước 1: Nộp đơn khởi kiện. Nộp tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Có hai cách thức nộp đơn:

Nộp trực tiếp;
Gửi qua dịch vụ bưu chính.

Bước 2: Tòa án tiếp nhận và xử lý đơn. Tòa án cấp giấy xác nhận cho người khởi kiện (nếu nộp trực tiếp) hoặc gửi thông báo nhận đơn trong 02 ngày làm việc (nếu gửi qua bưu chính). Sau đó thẩm phán xem xét đơn khởi kiện trong 05 ngày làm việc và ra một trong các quyết định:

Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn;
Thụ lý vụ án;
Chuyển đơn cho Tòa án có thẩm quyền;
Trả lại đơn.

Bước 3: Thụ lý và thông báo việc thụ lý.

Nộp tiền tạm ứng án phí (nếu có);
Thẩm phán thụ lý vụ án khi nhận biên lai thu tiền;
Thông báo việc thụ lý cho các bên liên quan trong 03 ngày làm việc.

Bước 4: Chuẩn bị xét xử. Trong thời hạn 04 tháng (có thể gia hạn thêm 02 tháng), thẩm phán ra một trong quyết định:

Công nhận sự thỏa thuận của các bên;
Tạm đình chỉ giải quyết vụ án;
Đình chỉ giải quyết vụ án;
Đưa vụ án ra xét xử.

Bước 5: Xét xử sơ thẩm và mở phiên tòa sơ thẩm.

Mở phiên tòa trong 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử.

Bước 6: Phúc thẩm vụ án (nếu có).

Khi có kháng cáo, kháng nghị nếu đương sự không đồng ý với kết quả sơ thẩm thì có thể kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm.

Tham khảo thêm về: Thủ tục khởi kiện giải quyết tranh chấp lấn chiếm đất đai

Luật sư tư vấn khởi kiện hàng xóm lấn đất làm nhà

Tư vấn khởi kiện hàng xóm lấn đất làm nhà

Khi gặp phải tranh chấp hàng xóm lấn đất làm nhà, bên cạnh việc tìm hiểu các quy định bạn có thể nhờ luật sư hỗ trợ. Với đội ngũ giàu kinh nghiệm, luật sư có thể hỗ trợ bạn các vấn đề sau:

Hỗ trợ thu thập tài liệu, chứng cứ;
Tư vấn quy trình khởi kiện, thủ tục pháp lý và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ;
Đại diện cho khách hàng trong suốt quá trình tố tụng;
Soạn thảo đơn khởi kiện;
Đại diện nộp đơn khởi kiện tại Tòa án Nhân dân có thẩm quyền;
Đại diện nộp tạm ứng án phí, lệ phí khởi kiện theo quy định;
Đại diện tham gia các phiên tòa theo yêu cầu của Tòa án;
Đại diện trình bày ý kiến, cung cấp bằng chứng và phản biện lập luận của bị đơn;
Hỗ trợ khách hàng trong quá trình thi hành án.

Vấn đề hàng xóm lấn đất làm nhà là một vấn đề khá phổ biến trong xã hội hiện nay. Vấn đề này có thể dẫn đến nhiều tranh chấp và mâu thuẫn giữa các hộ gia đình, ảnh hưởng đến tình cảm xóm giềng và an ninh trật tự khu vực. Nếu bạn đang vướng mắc trong vấn đề Hàng xóm lấn đất đã làm nhà có đòi được không và hồ sơ, thủ tục thực hiện, hãy liên hệ ngay với dịch vụ luật sư tư vấn, tham gia giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án của chúng tôi qua số hotline 0386.579.303 để được tư vấn hỗ trợ kịp thời, hiệu quả.