Nội dung

Những vụ việc đáng tiếc xảy ra tại các trung tâm thương mại gần đây đã đặt ra câu hỏi về an toàn trung tâm thương mại sau những sự cố như tại Vạn Hạnh Mall. Cơ chế giám sát, trách nhiệm của các bên liên quan, cũng như hệ thống quy định và tiêu chuẩn cần được rà soát và hoàn thiện nhằm giảm thiểu rủi ro. Bài viết sau sẽ làm rõ một số vấn đề liên quan.

An toàn trung tâm thương mại sau những sự cố như tại Vạn Hạnh Mall

Tóm tắt các vụ việc tại Vạn Hạnh Mall

Trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2025, Vạn Hạnh Mall đã ghi nhận ba vụ tự tử liên tiếp:

Ngày 17/3: Một thiếu niên sinh năm 2010 đã nhảy từ tầng 7 xuống sảnh trung tâm và tử vong tại chỗ. Nạn nhân để lại hai mẫu giấy, một ghi thông tin cá nhân, một thể hiện tâm trạng chán nản trước khi quyết định tự tử;
Ngày 9/4: Một người đàn ông 32 tuổi, quê Khánh Hòa, đã nhảy từ tầng 7 xuống sảnh trung tâm. Dù bảo vệ đã cố gắng can ngăn, nhưng không kịp. Nạn nhân tử vong tại chỗ;
Ngày 26/4: Một nam thanh niên sinh năm 2002, quê Phan Thiết, đã nhảy từ tầng 7 xuống sảnh trung tâm. Trước đó, anh để lại một lá thư tuyệt mệnh, tiết lộ nguyên nhân là do bị nhiễm HIV vì quan hệ không an toàn.

Quy định pháp luật về an toàn công trình và không gian công cộng

Phân loại các nhóm công trình công cộng

Căn cứ theo mục I.2 Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định 06/2021/NĐ-CP, các nhóm công trình công cộng được phân loại như sau:

Công trình giáo dục, đào tạo, nghiên cứu bao gồm:

Một công trình độc lập, một tổ hợp các công trình sử dụng cho mục đích giáo dục, đào tạo, nghiên cứu trong các cơ sở sau: Nhà trẻ, trường mẫu giáo; trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trung học phổ thông, trường có nhiều cấp học; trường đại học và cao đẳng, trường trung học chuyên nghiệp; trường dạy nghề, trường công nhân kỹ thuật, trường nghiệp vụ và các loại trường hoặc trung tâm đào tạo khác;
Trạm khí tượng thủy văn, trạm nghiên cứu địa chấn, cơ sở nghiên cứu vũ trụ; các trung tâm cơ sở dữ liệu chuyên ngành và các cơ sở nghiên cứu chuyên ngành khác.

Công trình y tế: Một công trình độc lập, một tổ hợp các công trình sử dụng cho mục đích khám chữa bệnh trong các cơ sở sau:

Bệnh viện, phòng khám (đa khoa hoặc chuyên khoa);
Trạm y tế; nhà hộ sinh, điều dưỡng, phục hồi chức năng, chỉnh hình, dưỡng lão;
Cơ sở phòng chống dịch bệnh;
Cơ sở nghiên cứu, thí nghiệm chuyên ngành y tế;
Các cơ sở y tế khác.

Công trình thể thao bao gồm:

Sân vận động;
Nhà thi đấu;
Sân tập luyện, thi đấu các môn thể thao như: gôn, bóng đá, tennis, bóng chuyền, bóng rổ và các môn thể thao khác;
Bể bơi.

Công trình văn hóa bao gồm:

Trung tâm hội nghị, nhà hát, nhà văn hóa, câu lạc bộ, rạp chiếu phim, rạp xiếc, vũ trường;
Các công trình di tích;
Bảo tàng, thư viện, triển lãm, nhà trưng bày;
Công trình có tính biểu trưng, nghệ thuật (tượng đài ngoài trời, cổng chào,…), công trình vui chơi, giải trí;
Các công trình văn hóa khác.

Công trình tôn giáo, tín ngưỡng

Công trình tôn giáo: Trụ sở của tổ chức tôn giáo, chùa, nhà thờ, nhà nguyện, thánh đường, thánh thất, niệm phật đường; trường đào tạo người chuyên hoạt động tôn giáo; tượng đài, bia, tháp và các công trình tôn giáo khác;
Công trình tín ngưỡng: Đình, đền, am, miếu, từ đường (nhà thờ họ) và các công trình tín ngưỡng khác.

Công trình thương mại: Trung tâm thương mại, siêu thị, chợ, cửa hàng; nhà hàng, cửa hàng ăn uống, giải khát và các công trình thương mại khác.

Công trình dịch vụ

Khách sạn, nhà khách, nhà nghỉ; cơ sở nghỉ dưỡng; biệt thự lưu trú, căn hộ lưu trú và các cơ sở dịch vụ lưu trú khác;
Biển quảng cáo đứng độc lập; bưu điện, bưu cục, cơ sở cung cấp dịch vụ bưu chính, viễn thông khác.

Công trình trụ sở, văn phòng làm việc

Các tòa nhà sử dụng làm trụ sở, văn phòng làm việc của cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội;
Các tòa nhà sử dụng làm trụ sở, văn phòng làm việc của các tổ chức xã hội – nghề nghiệp, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân khác;
Các tòa nhà sử dụng làm văn phòng kết hợp lưu trú.

Các tòa nhà, kết cấu khác sử dụng đa năng hoặc hỗn hợp khác
Các tòa nhà hoặc kết cấu khác được xây dựng phục vụ dân sinh
Cổng, tường rào, nhà bảo vệ và kết cấu nhỏ lẻ khác phục vụ cho mục đích dân dụng.

Các quy định về an toàn công trình và không gian công cộng

Mục 4 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 4319:2012 quy định chung về công trình công cộng như sau:

Thiết kế công trình công cộng phải đảm bảo an toàn, bền vững, thích dụng, mỹ quan, phù hợp với điều kiện khí hậu tự nhiên và đáp ứng nhu cầu sử dụng.
Công trình công cộng trong đô thị khi xây dựng mới, cải tạo, chỉnh trang, nâng cấp phải phù hợp với quy hoạch xây dựng chi tiết hoặc thiết kế đô thị được duyệt, tuân thủ giấy phép xây dựng và các qui định tại quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị của địa phương;
Không được chiếm dụng trái phép không gian đô thị nhằm mục đích tăng diện tích sử dụng công trình.
Khi thiết kế công trình công cộng phải căn cứ vào những điều kiện khí hậu tự nhiên, địa chất thủy văn, các tiện nghi phục vụ công cộng, khả năng xây lắp, cung ứng vật tư và sử dụng vật liệu địa phương.
Công trình công cộng được thiết kế với cấp công trình theo quy định về phân loại, phân cấp công trình xây dựng dân dụng.
Công trình công cộng phải đảm bảo an toàn sinh mạng, vệ sinh môi trường, thông gió, chiếu sáng tự nhiên, chiếu sáng nhân tạo, đảm bảo an toàn cháy cho công trình.
Công trình công cộng được xây dựng ở vùng có động đất hoặc trên nền đất lún phải tuân theo quy định.
Trường hợp công trình công cộng có chiều dài lớn phải thiết kế khe lún. Khoảng cách giữa các khe lún không lớn hơn 60m, khoảng cách giữa các khe co giãn trên mái không lớn hơn 15 m.
Cấu tạo và vật liệu của khe lún phải dựa vào vị trí và yêu cầu để có các biện pháp chống thấm, chống cháy, giữ nhiệt, chống mối mọt phù hợp.
Mặt ngoài công trình không được sử dụng màu sắc, vật liệu gây ảnh hưởng tới thị giác, sức khỏe con người, yêu cầu về vệ sinh và an toàn giao thông.
Đối với các công trình xây dựng được cấp phép xây dựng mới bên trong khu vực đã được công nhận là di sản văn hóa phải nghiên cứu hình thức kiến trúc phù hợp, sử dụng vật liệu tương đồng về màu sắc, chất liệu với công trình di sản của khu vực;
Thiết kế, xây dựng công trình công cộng phải đảm bảo cho người khuyết tật tiếp cận sử dụng theo quy định.

Ai có thể chịu trách nhiệm khi xảy ra sự cố tại không gian công cộng?

Việc xác định ai chịu trách nhiệm khi xảy ra sự cố tại không gian công cộng phụ thuộc vào tính chất sự cố, nguyên nhân và chủ thể quản lý, vận hành không gian đó. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, có thể xem xét trách nhiệm từ các góc độ sau:

Chủ đầu tư hoặc đơn vị quản lý, khai thác không gian công cộng. Trong trường hợp thuộc sự quản lý, khai thác của mình mà xảy ra lỗi do thiếu trách nhiệm, cố ý thì các chủ thể này chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật.
Nhà thầu thiết kế, xây dựng, bảo trì theo quy định tại Điều 125, 126 Luật Xây dựng về bảo hành, bảo trì công trình xây dựng.
Bên thứ ba gây ra sự cố. Trong trường hợp sự cố do hành vi bất cẩn của khách hàng, người thuê gian hàng hoặc các bên thuê mặt bằng thì bên đó sẽ chịu trách nhiệm.

Giải pháp nâng cao an toàn trung tâm thương mại

Để nâng cao an toàn tại trung tâm thương mại, có một số giải pháp hiệu quả có thể được triển khai:

Cải thiện cơ sở hạ tầng an toàn, lắp đặt lưới an toàn, nâng cao kính chắn, gia cố lan can;
Nâng cao nhận thức và hỗ trợ tinh thần. Tổ chức các chương trình tư vấn tâm lý, phối hợp với chuyên gia tâm lý, đẩy mạnh truyền thông tích cực, tổ chức các khóa huấn luyện an toàn;
Tăng cường an ninh và giám sát, gia tăng số lượng bảo vệ, lắp đặt thêm camera giám sát, tăng cường tuần tra;
Hợp tác với chính quyền và chuyên gia, làm việc với các cơ quan chức năng, hợp tác với chuyên gia an toàn;
Áp dụng các chế tài nghiêm khắc đối với các hành vi vi phạm về an toàn trong trung tâm thương mại (về hạ tầng, kỹ thuật, phòng cháy chữa cháy,…);
Yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với các hành vi làm ảnh hướng đến hình ảnh của trung tâm thương mại;
Xây dựng hệ thống phản ứng nhanh như đội phản ứng khẩn cấp, ứng dụng cảnh báo an toàn, hệ thống báo động thông minh,…

Luật sư tư vấn quy định và biện pháp an toàn trong trung tâm thương mại

Luật sư tư vấn quy định và biện pháp an toàn trong trung tâm thương mại

Ngoài việc tuân thủ luật định, các trung tâm thương mại cần chủ động cập nhật và nâng cao các biện pháp an toàn nhằm giảm thiểu rủi ro. Sự phối hợp giữa luật sư và doanh nghiệp không chỉ giúp đáp ứng đầy đủ quy định pháp luật, mà còn nâng cao uy tín thương mại, tạo sự tin tưởng đối với khách hàng. Để xây dựng môi trường mua sắm an toàn, các doanh nghiệp cần có sự tư vấn từ các chuyên gia. Đội ngũ Luật sư Luật Kiến Việt có thể cung cấp một số quy định pháp lý liên quan như:

Tư vấn các quy định của pháp luật liên quan đến an toàn và công trình công cộng;
Tư vấn quy định của pháp luật và tiêu chuẩn xây dựng các công trình công cộng; các vấn đề liên quan đến bảo hành, bảo trì công trình và không gian công cộng;
Tư vấn các biện pháp nhằm đảm bảo an toàn trong không gian công cộng;
Tư vấn các trường hợp có thể bị truy cứu trách nhiệm nếu xảy ra sự cố tại các công trình, không gian công cộng.

Các trung tâm thương mại là nơi tập trung đông người, đòi hỏi hệ thống an toàn phải được thiết kế và giám sát chặt chẽ. Luật sư tư vấn về quy định pháp lý đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo trung tâm thương mại tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn theo luật hiện hành. Từ các quy định về phòng cháy chữa cháy, hệ thống giám sát, đến trách nhiệm pháp lý khi xảy ra sự cố, việc có sự tham vấn của luật sư giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý, bảo vệ quyền lợi khách hàng. Liên hệ với Luật Kiến Việt qua số hotline 0386579303 để được hỗ trợ chi tiết.