Thẩm quyền quyết định bán tài sản của doanh nghiệp

Khi thành lập một doanh nghiệp thuộc các loại hình khác nhau (công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, doanh nghiệp tư nhân) có tư cách pháp nhân, tài sản của công ty là tài sản độc lập, không thuộc về bất kỳ cá nhân nào. Điều này khiến nhiều người đặt ra câu hỏi rằng ai sẽ là người có quyền quyết định việc bán tài sản của doanh nghiệp, khi tự thân doanh nghiệp đó là một “pháp nhân vô hình” không thể đưa ra quyết định của mình. Bài viết này sẽ xác định Thẩm quyền quyết định bán tài sản của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật Doanh nghiệp của Việt Nam.

Thẩm quyền quyết định bán tài sản của công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên

Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên bao gồm doanh nghiệp do một tổ chức hoặc một cá nhân làm chủ sở hữu (sau đây gọi là chủ sở hữu công ty). Tùy thuộc vào mô hình tổ chức mà thẩm quyền trong công ty được phân chia như sau:

Trường hợp Chủ sở hữu công ty là cá nhân

Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do cá nhân làm chủ sở hữu có Chủ tịch công ty, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc. Chủ sở hữu công ty là cá nhân có quyền quyết định đầu tư, kinh doanh và quản trị nội bộ công ty, trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định khác.

Trường hợp Chủ sở hữu công ty là tổ chức

Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do tổ chức làm chủ sở hữu được tổ chức quản lý và hoạt động theo một trong hai mô hình sau đây:

– Chủ tịch công ty, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc;

– Hội đồng thành viên, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.

Đối với Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do tổ chức làm chủ sở hữu thì Chủ sở hữu có quyền: Thông qua hợp đồng vay, cho vay, bán tài sản và các hợp đồng khác do Điều lệ công ty quy định có giá trị từ 50% tổng giá trị tài sản trở lên được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất của công ty hoặc một tỷ lệ hoặc giá trị khác nhỏ hơn quy định tại Điều lệ công ty. Do đó việc bán tài sản của công ty mà trên 50% tổng giá trị tài sản trở lên được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất của công ty hoặc một tỷ lệ hoặc giá trị khác nhỏ hơn quy định tại Điều lệ công ty phải do tổ chức là chủ sở hữu quyết định. Trường hợp dưới tỷ lệ này, sẽ do Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty quyết định nhân danh chủ sở hữu công ty thực hiện các quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu công ty.

Thẩm quyền quyết định bán tài sản của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên

Thẩm quyền quyết định bán tài sản của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên được quy định tại điểm d khoản 2 Điều 55 Luật Doanh nghiệp 2020. Theo đó, Hội đồng thành viên có quyền thông qua hợp đồng vay, cho vay, bán tài sản và hợp đồng khác có giá trị từ 50% trổng giá trị tài sản trở lên trong báo cáo tài chính tại thời điểm công bố gần nhất, hoặc một tỷ lệ khác do Điều lệ doanh nghiệp quy định

Thực hiện biểu quyết thông qua bằng cách họp, lấy ý kiến bằng văn bản hoặc các hình thức khác do Điều lệ công ty quy định theo Điều 59 Luật này. Việc thông qua hợp đồng phải có chữ ký của Chủ tịch Hội đồng thành viên ký thay mặt Hội đồng thành viên. Quyết định thông qua sẽ do Giám đốc hoặc Tổng giám đốc công ty thực hiện hoặc một người khác do 

Thẩm quyền quyết định bán tài sản của công ty cổ phần

Theo điểm d khoản 2 Điều 138 Luật Doanh nghiệp 2020, Đại hội đồng cổ đông có quyền quyết định bán số tài sản có giá trị từ 35% tổng giá trị tài sản trở lên. Ngoài ra, Hội đồng quản trị cũng có thẩm quyền thông qua hợp đồng bán có giá trị từ 35% tổng giá trị tài sản trở lên, trừ những giao dịch thuộc thẩm quyền quyết định của Đại hội đồng cổ đông và sẽ do Điều lệ công ty quy định cụ thể.

Tuy nhiên, khác với hai loại hình trước, đối với hợp đồng do Đại hội đồng cổ đông thông qua, quyết định bán tài sản phải bằng hình thức biểu quyết, thể hiện trong biên bản họp Đại hội đồng cổ đông, mà không thể lấy ý kiến bằng văn bản, quy định tại khoản 2 Điều 147. Nghị quyết được thông qua khi 65% tổng số phiếu biểu quyết của các cổ đông dự họp tán thành. Việc thực hiện quyết định cũng sẽ do giám đốc hoặc Tổng giám đốc tiến hành.

Thẩm quyền quyết định bán tài sản của công ty hợp danh

Đối với công ty hợp danh, Hội đồng thành viên bao gồm tất cả thành viên. Hội đồng thành viên bầu một thành viên hợp danh làm Chủ tịch Hội đồng thành viên, đồng thời kiêm Giám đốc hoặc Tổng giám đốc công ty nếu Điều lệ công ty không có quy định khác.

Hội đồng thành viên có quyền quyết định tất cả công việc kinh doanh của công ty. Nếu Điều lệ công ty không quy định thì Quyết định mua, bán tài sản có giá trị bằng hoặc lớn hơn vốn điều lệ của công ty, trừ trường hợp Điều lệ công ty quy định một tỷ lệ khác cao hơn phải được ít nhất ba phần tư tổng số thành viên hợp danh tán thành.

Quyết định bán tài sản được thể hiện trong biên bản họp Hội đồng thành viên, và việc thực hiện quyết định sẽ do Chủ tịch Hội đồng thành viên, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc thực hiện theo khoản 4 Điều 184 về Điều hành kinh doanh của công ty hợp danh.

Thẩm quyền quyết định bán tài sản của Doanh nghiệp tư nhân

Khác với tất cả các loại hình trước đó, doanh nghiệp tư nhân là một tổ chức không có tư cách pháp nhân, đồng nghĩa với việc tài sản công ty cũng là tài sản của chủ doanh nghiệp, nên việc bán tài sản cũng như các hoạt động khác do chủ doanh nghiệp tư nhân toàn quyền quyết định (Điều 190 và Điều 192 Luật Doanh nghiệp 2020).

Nếu chủ doanh nghiệp tư nhân thuê người khác làm Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, thì người này có thể thay mặt chủ doanh nghiệp tư nhân thực hiện quyết định của chủ doanh nghiệp tư nhân (sau khi có quyết định bằng văn bản của chủ doanh nghiệp).